Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан халқы Ассамблеясының ХХІІ сессиясындағы сөзі

Қазақстан халқы Ассамблеясының Төрағасы Нұрсұлтан Назарбаев:

Қымбатты отандастар! Қазақстан халқы Ассамблеясының 20 жылдығымен баршаңызды құттықтауға рұқсат етіңіздер. Бұл Ассамблеяның мерейін арттыру арқылы нығая түсетін «Ел бірлігі» жылы. Тарихи жылда біз Қазақстан халқының мызғымас бірлігі мен Ұлы Отанға мәңгілік сүйіспеншілігін ұлықтай түсеміз.

Дорогие казахстанцы, соотечественники! Поздравляю Вас с 20 летием нашей Ассамблеи. 20 лет Ассамблеи, 20 лет стабильности, 20 лет совместного труда, 20 лет развития, 20 лет сближения, 20 лет дружбы, благодаря которым мы гордимся сегодняшними достижениями нашей страны, спасибо всем членам Ассамблеи, всем казахстанцам.

Құттықтау сөзден кейін Мемлекет басшысы Ассамблеяның қандай ауыр жылдарда құрылғанына тоқталды:

Среди самых пессимистических прогнозов, которыми пугали нас в первые годы (независимости), это была всеобщая, хроническая бедность и наша многонациональность. Почти треть населения страны оказалось за чертой бедности. В тяжелой ситуации были бюджетники, учителя, врачи, работники культуры, государственные служащие. Многие тогда решили выезжать на свою историческую родину: в Германию, Грецию, Россию, Израиль, в республики бывшего Советского Союза. За все годы 90-ые из Казахстана уехало 3 млн. 690 тысячи человек. В стране осталось чуть больше 14 млн. граждан. Это ослабило трудовой, экономический потенциал Казахстана. Экономический коллапс порадил серьезный политический кризис, обострились межнациональные и социальные отношения. Нам  хватило тогда мудрости, политической воли серьезно отнестись и делать выводы из событий в Ошской области, Фергане, Баку, в Нагорном Карабахе, на Кавказе, в Приднестровье, Прибалтике, где на почве межэтнических конфликтов обильно пролилась кровь невинных людей. Это же, к сожалению, происходит в братской для нас Украине сегодня.

(Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында бізді қорқытқан ең бір көңіл құлазытар болжамдардың бірі жаппай созылмалы кедейшілік, сол сияқты халықтың көпэтностығы болды. Ол кезде бұл үшін негіз де бар еді. Ел тұрғындарының төрттен үші дерлігі кедейшілік шегінде тұрды. Бюджеттегілер – мұғалімдер, дәрігерлер, мәдениет қызметкерлері, мемлекеттік қызметшілер ауыр жағдайда болды. Көпшілігі сол кезде өздерінің тарихи Отандарына – Германияға, Грекияға, Израильге, Ресейге, бұрынғы Одақ республикаларына кету жөнінде шешім қабылдады. Бүкіл 90-шы жылдары Қазақстаннан 3 миллион 690 мың адам кетті. Елде 14 миллионнан сәл ғана астам азаматтар қалды. Бұл Қазақстанның еңбек және экономикалық әлеуетін әлсіретті.Экономикалық коллапс елеулі саяси дағдарыс туындатты, этносаралық және әлеуметтік қарым-қатынастар шиеленісе түсті. Ол кезде этносаралық қақтығыстар негізінде кінәсіз адамдардың қаны төгілген көршілес Қырғызстанның Ош облысындағы, Ферғанадағы, Бакудегі, Сумгаиттегі, Таулы Қарабақтағы, Кавказдағы, Приднестровьедегі, Балтық бойындағы оқиғалардан қорытынды шығарып, мәселеге шынайы көзқарас танытуға біздің кемеңгерлігіміз бен саяси ерік-жігеріміз жетті.)

ҚХА Төрағасы сондай-ақ, ел саясатына араласқысы келген сыртқы күштердің әсері туралы былай деп атап өтті:

Некоторые государственные, политические лидеры мира в разных форматах пытались привлечь нас в свои стороны. С одной стороны идеями панисламизма, с другой стороны пантуркизма, а с третьей стороны «ценностями», «приемуществами» (в кавычках) западной цивилизации. И те, и другие пытались нас отказаться от традиционных союзников и партнеров, обещая материальное, политическое благо, даже военную поддержку. Судьбу республики, однако, мы казахстанцы взяли в свои руки и построили сегодняшнее государство уважаемое теперь во всем мире.

(Әлемнің кейбір мемлекет және саяси көшбасшылары бізді түрлі пішіндерде өздерінің, бір жағынан панисламизм, екінші жағынан пантюркизм идеясымен, үшінші жағынан батыстық өркениеттің «құндылықтарымен және артықшылықтарымен», еркіндікпен және демократиямен өзіне тартуға тырысты. Олардың қай-қайсысы да материалдық және саяси игіліктер, тіпті әскери қолдау көрсетуге де уәде бере отырып, бізді дәстүрлі одақтастарымыз бен әріптестерімізден бас тартуға көндіруге талпынды. Республика тағдырын біздер, қазақстандықтар өз қолымызға алдық! Сөйтіп, бүгінде бүкіл әлем құрметтейтін мемлекет құрдық.)

Нұрсұлтан Назарбаев жастардың ел тарихындағы ауыр жылдарды жадында ұстауы үшін, барлық білім ордаларында 20 ғасырдағы Қазақстан тарихы жөнді оқытылуы қажет екенін айтты:

Настало время собственного счастья, благополучия нынешнего и будущих поколении. Мы должны извлекать уроки из нашей трудной недавней истории. Это касается такого важного вопроса как межэтническое отношение и история. Она должна объективно и беспристрастно преподаваться в школах, чтобы молодежь, будущее поколение знала. Наша молодежь должна знать ее как свои пять пальцев. Весь прошлый 20 век на территорий Казахстана шел сложный процесс формирования многоэтнического общества и народов.

(Біз оны өзіміздің бақытымыз үшін және бүгінгі, сондай-ақ, келешек ұрпақтың игілігі үшін жүзеге асырдық. Біз өзіміздің қиын тарихымыздан сабақ алуға тиіспіз. Ол этносаралық қатынастар тарихы сияқты маңызды мәселеге де қатысты. Оны мектептерде объективті және еш әсірелеместен оқыту қажет. Біздің жастарымыз оны өзінің бес саусағындай білуі тиіс. Өткен ХХ ғасыр бойы Қазақстан аумағына көпэтносты халықтың қалыптасуының күрделі үдерісі жүрді.)

жалғасы мына жерде

Қысқа да нұсқа. Жазылыңыз telegram - ға