Блогшылардың жауапкершілігі

 Оқырмандар тарапынан немесе үшінші бір қолданушы тарапынан не нәрсе жарияланса да, блоггшы өзі жазған кез келген мәтіні үшін жауапкершілікке тартылуы мүмкін. Сот процесі бола қалған жағдайда блогшының дерек жинаудағы әдісі мұқият срапталады. Оның оқиғаны өз қалпында дұрыс жеткізгені немесе негізе жоқ өсекті қайта өрбіткені тексеріледі. Анонимді дереккөзге сілтеме жасады ма? Болмаса, ақиқатты атап өтті ме? Егер сот оны әркетінен шындықты жазудағы немқұрайлығын байқаса, сотта жеңіліп қалуы мүмкін.

Көптеген елдерде жала негізсіз деректерге сүйеніп жасалса, сот шағымы қарастырылады. Рас-өтірігі дәлелдеуге келмейтін жеке пікірге қарсы ешкім де арыздана алмайды. Бірақ блогшылардың дені пікірлерін пайым мен тұжырымға сүйеніп жазады. Шындыққа негізделге тұжырым мен жке пікір басым болғанда олардың ара-жігін ажырату қиын.

АҚШ-тың заңнамасы қорғаудың шекарасын анықтап бергенімен, интернетте шекара жоқ. Америкадағы блогшы өзін Бірінші  бап пен 230-бөліммен қорғай алғаны мен, шетелдік сот жүйесі бұған назар аудармауы мүмкін. Ондай соттардың көбісі өздеренің ұлттық заңдарымен жұмыс істейді. Дәстүрлі журналистердің жазғандары басқа елде таратылып, сол елдерде қылмыстық істер қозғалған жағдайлар кездессе, блогшыларды олардың сөздері қай елде оқылған болса, сол елде сотқа шақырылуы мүмкін екені таңқалдыру мүкін.

2002 жылғы Австралия Жоғарғы сотының әрекеті бұған дәлел бола алды. «Diamond Joe» деген лақап атпен танымал Гутник есімді Австралияның азаматы Америкада орналасқан Barron журналының интернеттегі сайты жала жапты деп сотқа береді. Мельбурн тұрғындарының кейбіреулері бұл мақаланы сайттан жүктеп алып, оқығанын айтқанда. Сот бұл шағымды Австралияда қарауға рұқсат берді. Жоғарғы сот бұнысын былай түсіндірді: «Әлемдік ғаламторға ақпарат жариялағандар оны әлемнің кез келген жерінен әртүрлі жолмен қарауға болатыны белгілі».

Блогшылар тек қана жала жабуға қатысты шағым туралы емес, сонымен қатар, басқа да шағымдар болуы мүмкін екенін білуі тиіс. Көптеген елдердің заңдары әлемнің ар-намысын сынауды, тіпті бұл сынның арасында шындық болған күннің өзінде тіл тигізуді қылмысқа жатқызады. Мысалы, 2008 жылы Рая Петра Камарудин Ислам дінін сынағаны үшін Малайзияның Ішкі қауіпсіздік туралы заңын бұзды деп қамауға алынды.

Біршама елдер жекелеген тұлғалар немесе корпоративтік ұйымдар қате ақпараттың құрбаны болған болса, олардың жауаптарын ақпарат бетінде кері жариялауды міндеттейді. 2006 жылы Еуропа Парламенті Еуропа Консулының осы құқықтың құзырын онлайн медиа үшін де, яғни «кез келген адам үшін қолжетімді әрі жиі жаңаланып отыратын қызмет түрлері үшін» де кеңейту жайлы ұсынысын қабылдады. Бір сөзбен атйқанда бұл блогқа қатысты деген сөз.

Көптеген блогшылар бұл нұсқауларды бұрыннан орындап жүр. Олар блогтарындағы қате кеткен ақпаратты түзетіп, жаңалап, көңілі толмаған оқырмандарының пікірлерін де көпшілікке ұсынады. Олар заң бұларға бұл жауапкершілікті жүктемегенін айтады. Бірақ өңдей кезінде таңдау жасау қиындау. Себебі бұны заң аясында орындаған болсаң, онда сенімсіздік орнай бастайды.

Блогшылар онлайндағы бейәдеп қауымдастықтарға лақап атпен қатысады. 230-бөлім бойынша шағымданушының айғақтары болса, сот лақап атпен интернетті қолданған адамды ISP арқылы анықтайды. Бұл орайда ISP ретінде лақап атпен газеттің сайтындағы жазбаға пікір қалдырып, жала жапқандарды анықтауда олардың шанайы болмысын айту міндеттелген газетер немесе өзге де ақпарат құралдары қарастырылады.

Қысқа да нұсқа. Жазылыңыз telegram - ға