Адам ресурстарын дамыту орталығының мәліметінше, елімізде 2,3 млн зейнеткер бар, деп хабарлайды El.kz ақпараттық агенттігі.
Бұл соңғы жылдардағы ең жоғары көрсеткіш. Осылайша, Қазақстанда зейнет жасындағы адамдар біртіндеп өсіп келеді.
Бүгінгі таңда республикада үш деңгейлі зейнетақы жүйесі бар.
Бірінші деңгей:
Зейнеткерлік жасқа толған барлық азаматтарға тағайындалатын мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі. 2005 жылы егде жастағы тұрғындардың табысын қамтамасыз ету құралдарының бірі ретінде енгізілген. Мемлекеттік бюджеттен төленетін ынтымақты зейнетақы.
Екінші деңгей (міндетті) — қызметкерлердің жинақталған зейнетақы қаражаты есебінен БЖЗҚ-дан (бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры) зейнетақы төлемдері.
Үшінші деңгей (ерікті) — ЕЗЖ (ерікті зейнетақы жарналары) азаматтарды зейнетақымен қамсыздандыру үшін жеке жауапкершілікке шақырады.
Осылайша, ең маңызды нәрсе — жинақтау. Қарапайым сөзбен айтқанда, адам неғұрлым көп жинаса, қартайғанда алатын зейнетақысы соғұрлым көп болады. Бұл халықтың болашағына жауапкершілік жүктейді.
2023 жылғы 1 тамыздағы жағдай бойынша, қазақстандықтардың БЖЗҚ-дағы зейнетақы жинақтары 16,4 трлн теңгеге жетті, бұл былтырғыдан шамамен 20% (немесе 2,7 трлн теңге) көп. МЗЖ арқылы зейнетақы жинақтары бір жылда 19,5% өсіп, 15,8 трлн теңгеге жетсе, МКЗЖ аясында зейнетақы жинақтары бір жылда 27,8% өсіп, 517 млрд теңгеге жетті. Бұл ретте ЕЗЖ есебінен үнемдеу 57,8% өсіп, 4,5 млрд теңге болды.
ЕЗЖ есебінен орташа жинақ сомасы 1,4 млн теңгеге жетті – былтырғыдан 18,1% артық. Бұл ретте есептеу кезінде барлық салымшылардың және ЖЗШ-ға (жеке зейнетақы шоты) қаражат жинай бастағандардың да 25 жыл бойы жарна аударғандардың да зейнетақы шоттары есепке алынады. Жинақ көлемі көп жағдайда салымшының кірісіне негізделген жарналардың жүйелілігі мен көлеміне байланысты.
БЖЗҚ-дағы азаматтардың жинақтары екі жолмен өседі: зейнетақы жарналарының түсуі есебінен және инвестициялық табыс есебінен. 2023 жылдың қаңтар–шілде айларында ел азаматтарының зейнетақы жарналары 1,2 трлн теңге болды, бұл былтырғы сәйкес кезеңмен салыстырғанда 26% көп.
Бұл ретте, есепті кезеңде таза инвестициялық табыс - 760,9 млрд теңге, бұл салымшылардың шоттарына түскен барлық түсімдердің 38,8%-ын алып отыр. Былтырғы сәйкес кезеңмен салыстырғанда БЖЗҚ салымшыларының шоттарына түскен таза инвестициялық табыс 259,8 млрд теңгеге немесе 52% өсті — бұл өте айқын нәтиже.