Жаз мезгілімен бірге қарбыз маусымы да басталады. Күннің ыстығында тәтті, салқын, шырынды қарбыз жегіңіз келетіні анық. Бірақ дәмімен қатар оның қауіпсіздігі де маңызды. Әсіресе балалар мен егде жастағылар үшін нитрат, пестицид, бактерия секілді қауіптерді ескеру қажет. El.kz интернет порталы ұсынған бұл мақаладан экологиялық таза қарбызды қалай таңдап, зиянсыз жолмен тұтынуға болатыны жайлы білетін боласыз.
Қауіпсіз қарбызды сыртынан қалай танимыз?
Қарбыздың сыртқы түрі дәмі туралы көп нәрсе айтуы мүмкін, алайда оның қауіпсіздігін анықтау оңай емес. Піскен қарбызда әдетте сарғылт жер дағы, құрғақ сабағы және жаймен шертіп көргенде дыбысы болады. Бірақ бұл белгілер жемістің құрамында нитрат немесе пестицид жоқ екенін білдірмейді. Қарбыздың бетінде, тіпті ішінде де зиянды бактериялар немесе химиялық қалдықтар болуы мүмкін. Қауіпсіздік тек сырт келбетпен шектелмейді – бұл үшін қосымша құрал (нитратомер), маусымдық талаптар және сақтау шарттары маңызды. Сонымен қатар, сатушының қарбызды қайдан алғаны және оны қалай сақтағаны да ескерілетін жайт. Сонымен, қауіпсіз қарбызды нитратомермен ғана анықтай аламыз.
Нитратомер қаншалықты сенімді құрал?
Бұл құрылғы жемістегі нитрат мөлшерін өлшеуге арналған. Дегенмен, оның сенімділігі көп жағдайда қолдану әдісіне байланысты. Егер құрал дұрыс қолданылмаса – мысалы, тексергіші кір болса немесе тексеру қарбыздың қабығы арқылы жүргізілсе – нәтижелер бұрмалануы мүмкін. Себебі қабықта табиғи түрде нитрат көбірек болады, ал щуп қабық арқылы өтіп, ішкі бөлікке әсер етпей, нақты көрсеткіш бермеуі ықтимал.
Сонымен қатар, нитратомердің өзі өнімнің жалпы қауіпсіздігі туралы толық ақпарат бере алмайды. Ол тек нитратты өлшейді, бірақ пестицидтер, бактериялар немесе басқа ластаушы заттар жайлы ештеңе айтпайды. Сондықтан нитратомер – қосымша құрал ретінде пайдалы, бірақ жалғыз шешім емес. Ол қарбыз қауіпсіз бе, жоқ па деген сұраққа тек біржақты жауап бере алмайды.
Қарбыз неге нитрат жинайды?
Қарбыз ашық жерде піседі. Ал нитраттар – азот қышқылының тұздары, олар топырақта болады. Тіпті тыңайтқыш қолданбаса да, олар бар болуы мүмкін. Бұл заттар өсімдіктің өсуіне қажет. Қарбыз нитратты екі жолмен сіңіреді: тамыр арқылы және топырақпен тікелей жанасу арқылы. Су мөлшері көп болғандықтан, қарбыз нитратты белсенді түрде жинайды. Ал егер егістікте тыңайтқыштар қолданылса, жемістегі нитрат мөлшері бірнеше есе артады.
Нитрат адам ағзасына қалай әсер етеді?
ДДСҰ мәліметі бойынша, ересек адам үшін қауіпсіз мөлшер – дене салмағының әр килограмына 5 мг. 75 кг адам үшін бұл – 375 мг/күн. Балаларға – 50 мг, ал нәрестелерге – небәрі 10 мг жеткілікті. Нитрат ағзада нитритке айналады. Егер ағза оны шығара алмаса, ол жиналып, түрлі ауруларға, оның ішінде қатерлі ісікке себеп болуы мүмкін. Бірақ дені сау адамның ағзасы аздаған нитратты оңай шығарады. Негізгі қауіп – нитраттан емес, қарбыздың бетінде немесе ішінде болатын бактериялар мен пестицидтерден.
Уланудан сақтану жолдары
Қарбызды бірнеше рет ағын сумен жуыңыз. 15–30 минутқа салқын суға батырыңыз – бұл бактериялар мен пестицидтерден арылтады. Дайын кесілген қарбыз сатып алмаңыз – оның жұмсағы бактерия үшін тамаша орта. Қабыққа жақын жерін жемеген жөн – сол жерде нитрат көбірек жиналады. Көп мөлшерде бірден жемеңіз – бірнеше тілім жеткілікті.
Қауіпсіз қарбызды қашан жеген жөн?
Қарбыздың маусымы – шілденің соңы мен қыркүйек айының ортасы. Осы кезде табиғи пісіп жетілген қарбыздар сатылады.
Сонымен...
Қарбыз — жаздың символы. Дұрыс таңдалған, табиғи жолмен піскен, жақсы өңделген жеміс денсаулыққа қауіп төндірмейді. Қауіпсіз қарбыз – отбасылық қуаныш пен жаздың шынайы дәмі.
Бұған дейін ыстық күнде сусыздануды қалай анықтауға болатыны туралы жазған едік.
Қысқа да нұсқа. Жазылыңыз telegram - ға
Оқи отырыңыз 
