Бүгінгі еңбек адамы кімдер?

Қазақ қоғамында «еңбек адамы» ұғымы әрқашан ерекше құрметке ие болған. Елдің еңсесін тіктейтін де, шаңырақты шаттыққа бөлейтін де – адал еңбек. Алайда бүгінгі таңда ақпараттық технологиялар мен цифрлық индустрия дамыған дәуірде қарапайым еңбек иелерінің бейнесі екінші қатарға ысырылып қалғандай.

Кеңседе отырып жұмыс істеу, ноутбук пен телефон арқылы табыс табу көпшілікке тартымды көрінуі мүмкін. Бірақ бұл заманда да күн сайын таңмен таласа тұрып, жер жыртып, темір балқытқан, шаң жұтып құрылыс салған, техникамызды жөндеп, жарық пен жылуды қамтамасыз етіп жүрген жандар – нағыз еңбек адамдары.

2024 жыл – Қазақстанда Еңбек адамы жылы деп жарияланды. Бұл – мемлекет тарапынан қарапайым жұмысшыларға көрсетілген зор құрметтің, олардың ел дамуындағы рөлін ерекше мойындаудың айқын көрінісі. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев өз Жолдауында еңбек адамының мәртебесін арттыруды басым бағыттардың бірі ретінде атап өтіп, қоғамның назарын қарапайым жұмысшы мамандықтарына аударуға шақырған болатын.

Бұл бастаманың мақсаты – қол еңбегімен, маңдай терімен күн кешіп жүрген азаматтардың еңбегін бағалап, олардың әлеуметтік мәртебесін көтеру. Жыл бойы ел көлемінде түрлі шаралар ұйымдастырылып келеді:

• Кәсіби шеберлік байқаулары,
• Жұмысшы мамандықтарын насихаттайтын форумдар мен көрмелер,
• Мамандықтар фестивалі,
• WorldSkills Kazakhstan сияқты жарыстар,
• БАҚ-та еңбек адамдары туралы мақалалар мен бейнероликтер,
• Оқу орындарында «Еңбек – ел тірегі» атты сынып сағаттары мен кездесулер.

Бұл іс-шаралардың барлығы – жастарды еңбекке баулу, мамандық таңдауда саналы шешім қабылдауға ықпал ету және қоғамда қарапайым жұмысқа деген оң көзқарасты қалыптастыру мақсатында өткізіліп жатыр.

Ең бастысы – Еңбек адамы жылы арқылы жұмысшы мамандықтарының қадірі артып, олардың ел экономикасындағы шешуші рөлін көпшілік тереңірек түсіне бастады. Бұл – тек бір жылдың аясындағы бастама емес, болашақ ұрпақтың еңбекке деген көзқарасын түбегейлі өзгертуге бағытталған үлкен қадам.

Қоғамның тыныс-тіршілігі солардың ерен еңбегімен үздіксіз жалғасып келеді. Осы мақалада біз бүгінгі таңда шын мәнінде “еңбек адамы” деген атқа лайық он мамандықты атап өтіп, олардың қоғамдағы орнын бағамдап көрмекпіз.

Дәнекерлеуші

Дәнекерлеуші мамандығы – кез келген өнеркәсіп нысанының негізі. Олар түрлі материалдарды жоғары температурада біріктіріп, мықты конструкциялар жасайды. Бұл – көзге көрінбейтін, бірақ кез келген ғимараттың, құрылғының, көліктің жүрегі саналатын жұмыс. Құрылыс нысандары, құбыр жүйелері, зауыттар, теміржол – барлығы да дәнекерлеушілердің қолынан өтеді. Олардың еңбегі – көзге көп көрінбейді, бірақ нәтижесі – ел тіршілігінің тұтқасы.

Жұмыс қауіпті, физикалық күш те қажет. Арнайы киіммен, шлеммен жұмыс істеп, от пен ұшқын арасында сағаттап тұру – оңай емес. Алайда дәл осы мамандық иелерінің арқасында елімізде өндіріс орындары тоқтамай, құрылыс қарқыны бәсеңдемейді.

Дәнекерлеушілердің еңбегімен Қазақстандағы өнеркәсіптік зауыттар, мұнай-газ құбырлары, көпірлер мен металл конструкциялар салынып жатыр. Мысалы, Қарағанды металлургия комбинаты, Атырау мұнай өңдеу зауыты, Нұр-Сұлтан мен Алматыдағы көп қабатты үйлер мен нысандардың қаңқасы дәнекерлеушілердің еңбегімен тұрғызылған.

Трактор жүргізушісі

Тракторшы – ауыл еңбеккерінің нағыз символы. Ол тек техника жүргізіп қана қоймайды, ол – топырақтың мінезін, тұқымның сапасын, ауа райының ырғағын түсінетін адам. Көктемде жер жыртып, жазда күтіп-баптап, күзде өнім жинау – маусымдық емес, үздіксіз еңбек.

Кейбір өңірлерде тракторшы таңғы 4-те тұрып, кешкі 10-ға дейін жұмыс істейді. Күн ыстықта да, жауын-шашында да, лайсаңда да алқаптан кетпейді. Олардың техникалық сауаты да жоғары болуы тиіс – заманауи тракторлар GPS, автоматтандырылған жүйелермен жабдықталған. Демек, тракторшы – тек жүргізуші емес, аграрлық инженер, техниканың тілін білетін маман.

Трактор жүргізушілердің арқасында, Ауыл шаруашылығы тоқтаусыз жұмыс істеп тұр. Солтүстік Қазақстан, Қостанай, Ақмола облыстарында жыл сайын миллиондаған гектар жер жыртылып, егін егіліп, өнім жиналады — мұның бәрі тракторшылардың маусымдық емес, күнделікті еңбегімен жүзеге асады.

Агроном

Агроном – ауыл шаруашылығындағы шешуші маман. Ол егіншілік саласының стратегиялық жоспарлаушысы деуге болады. Қай тұқым қай топыраққа жарайды, қандай тыңайтқыш қажет, қандай дақыл ауа райына бейім – мұның бәрін агроном білуі керек. Олар ғылым мен практиканы ұштастырып, фермерлерге нақты бағыт береді.

Агрономның еңбегі көбіне көзге көрінбейді. Ол алқапты аралап жүріп, әр бұтаны зерттейді, жапырақтың түсінен, топырақтың жұмсақтығынан-ақ мәселені анықтай алады. Агрономдардың арқасында елімізде астық мол шығып, азық-түлік қауіпсіздігі қамтамасыз етіледі.

Агрономдардың еңбегімен, Елдің астық, майлы дақыл, көкөніс пен жеміс-жидек қорын қамтамасыз етіп отырған алқаптарда өнім мол шығып отыр. Агроөнеркәсіп кешенін цифрландыру, заманауи агротехнологияларды енгізу — агрономдардың қатысуымен іске асуда.

Құрылысшы

Құрылысшы – адамның мекенін тұрғызатын маман. Бүгінде қала мен ауылдың жаңарып, жаңа мектептер, ауруханалар, тұрғын үйлер салынып жатса – соның барлығы құрылысшылардың маңдай тері. Олар бетон құяды, қабырға қалайды, шатыр жабады, ішкі әрлеу жұмыстарын жүргізеді.

Құрылыс алаңындағы жұмыс ауыр әрі жауапты. Шаң-тозаң, биіктік, үнемі қозғалыста болу – бұл физикалық ғана емес, психологиялық шыдамдылықты да қажет етеді. Бірақ дәл осы жандардың еңбегімен мыңдаған адам баспаналы болуда, инфрақұрылым дамуда.

Құрылысшылардың арқасында Соңғы жылдары Қазақстанда мыңдаған мектеп, аурухана, тұрғын үй кешені, жолдар, көпірлер бой көтерді. «Нұрлы Жер», «Жайлы мектеп», «Ауыл – ел бесігі» секілді бағдарламалар құрылысшылардың қолымен жүзеге асып жатыр.

Электрик

Электриктер – елдің электр қуатымен қамтылуын қамтамасыз ететін мамандар. Олар тоқ желілерін тартып, үйлер мен мекемелерге жарық жеткізеді, апат кезінде ақауды қалпына келтіреді. Бұл сала – үнемі қауіппен бетпе-бет келетін сала. Сондықтан олардың жұмысын тек кәсіби мамандар ғана атқара алады.

Электрик тек техника емес, адам өміріне де жауапты. Бір ғана қателік – өрт немесе тоқ соғу сияқты оқиғаларға себеп болуы мүмкін. Сондықтан олардың жұмысына сенім мен жауапкершілік қажет.

Электриктердің еңбегімен Ауыл-аймақтарға жарық тартылып, шалғай өңірлерге электр қуаты жеткізілді. Электр станциялары мен ЖЭК (жаңартылатын энергия көздері) жұмысын қамтамасыз етіп отыр. Қаланы жарықтандыру, тұрғын үйлердің электр жүйесін жүргізу де – олардың ісі.

Слесарь

Слесарь – кез келген өндірістің, мекеменің, тіпті тұрмыстың маңызды маманы. Құбыр жарылса, краннан су ақса, құрал-сайман бұзылса – бәрі слесарьға жүгінеді. Олар су жүйесін де, жылыту жүйесін де, тіпті ауыр техниканы да жөндей алады.

Бұл мамандық әмбебаптықты қажет етеді: бірде сантехник, бірде механик, бірде шебер болуы керек. Жаңа құралдар мен материалдарды меңгеріп отыру, үнемі қозғалыста болу – олардың күнделікті тіршілігі.

Слесарьлардың арқасында Сумен жабдықтау, жылыту жүйелері, өндіріс орындарындағы механизмдер үздіксіз жұмыс істеп тұр. Қалада да, ауылда да коммуналдық қызмет жүйесі тоқтамай жұмыс істейді.

Жүк тасушы

Жүк тиеу – физикалық тұрғыдан ең ауыр жұмыстың бірі. Бірақ бұл еңбексіз зауыттан тауар шықпайды, дүкенге азық жетпейді, қойма жұмыс істемейді. Жүк тасушылар – сауда мен өндірістің көрінбейтін қозғалтқыштары.

Бұл мамандық көбіне төмен жалақымен бағаланып, назардан тыс қалады. Бірақ солардың арқасында мыңдаған тонна тауар діттеген жеріне жетіп отыр.

Жүк тасушылардың еңбегімен сауда, өндіріс, логистика салалары толық қамтамасыз етіледі. Елдегі қойма, логистикалық орталықтар, дүкендер мен базарлар осы мамандардың арқасында үздіксіз жұмыс істеп отыр. Қазақстанның экспорттық және импорттық тауар айналымы да осы еңбектің нәтижесі.

Механизатор

Механизатор – ауыл шаруашылығындағы техниканың шебері. Олар бір ғана трактормен шектелмейді. Комбайн, тұқым сепкіш, топырақ өңдейтін техникалар – бәрін де меңгеруі тиіс. Сонымен қатар олар техниканы жөндей де білуі керек.

Механизаторлар көктем мен күзде күні-түні егіс даласында жүреді. Оларсыз егіс науқаны басталмайды, орақ аяқталмайды. Олар – ауыл тіршілігінің арқауы.

Механизаторлардың арқасында Ауылдағы барлық техникалық жұмыс – тұқым себу, тыңайтқыш шашу, мал азығын дайындау — автоматтандырылып, өнімділік артты. Қазақстанның мал шаруашылығы мен егін шаруашылығы жаңа деңгейге көтеріліп келеді.

Комбайн жүргізушісі

Комбайншы – күзгі орақ науқанында ең көп жұмыс істейтін маман. Ол күн демей, түн демей, алқапты шарлап, астықты жинап, дәнді қамбаға құяды. Бұл – дәлдік пен шеберлікті қажет ететін жұмыс. Бір техникалық ақау – өнімнің ысырап болуына әкеледі.

Комбайн жүргізушісі ауа райымен де, техниканың мінезімен де жұмыс істейді. Олардың еңбегі – ауылдағы берекенің негізі.

Комбайн жүргізушілердің арқасында Жыл сайын миллиондаған тонна астық жиналып, ішкі нарықты ғана емес, Ресей, Қытай, Өзбекстан, Иран секілді елдерге экспортталып жатыр. Қазақстан әлемдегі астық экспорттаушы жетекші елдердің біріне айналып отыр – бұл комбайншылардың қажырлы еңбегінің нәтижесі.

Теміржол жұмысшысы

Теміржол – ел ішіндегі байланыстың күретамыры. Ал сол жолдың сақтығы мен пойыздардың үздіксіз қозғалысы – теміржол жұмысшыларына байланысты. Олар жол жөндейді, рельс ауыстырады, сигнал жүйесін реттейді.

Кейде олар ауа райына қарамастан, таңғы үште жұмысқа шығып, өз міндетін атқарады. Оларсыз пойыз қозғалысы тоқтап қалады, мыңдаған адамның жоспары бұзылады. Бұл – шынайы жауапкершілік пен кәсіби адалдықтың үлгісі.

Теміржол жұмысшыларының арқасында ел ішіндегі жолаушы және жүк тасымалы жүйелі жүріп жатыр. Қытай – Еуропа – Қазақстан арасындағы транзиттік дәліздер теміржол арқылы дамып, Қазақстан – логистика хабына айналып келеді. Жаңа теміржол тармақтары салынып, ескі желілер жөнделуде – бұл экономикаға тікелей үлес.

Қарапайым еңбек иелері – ел экономикасының, қоғам тынысының тірегі. Олар қолымен жұмыс істейді, бірақ елдің тағдырына әсер етеді. Бұл мамандықтар сәнді болмауы мүмкін, бірақ оларсыз өмір тоқтап қалар еді. Жер жыртқан тракторшы, от ұстаған дәнекерлеуші, дән егіп, дәнекер болған агроном – бәрі де шын мәнінде бүгінгі еңбек адамдары.

Оларға құрмет – қоғамның парызы. Мектеп оқушыларының арасынан осы мамандықтарға қызығатындар көбейсе, бұл – ел болашағының берік болатынының нышаны. Ендеше, еңбек адамына тек мереке күндері емес, күн сайын құрмет көрсетуіміз қажет.

Қысқа да нұсқа. Жазылыңыз telegram - ға