Kazakistan’daki Kore Edebiyatı

Kazakistan Halk Asamblesi; 100’ü aşkın etnik grubu birleştiren, ülkemizin gelişmesine önemli katkıda bulunan bir yapıdır. Bunun yanında Asamble; Kazakistan’ın etnik grupları konusunda uygulamakta olduğu başarılı siyaseti dünyaya duyurmaktadır.

Bugün Asamblemizin 394 üyesi vardır. Ve onlarda bir tanesi; Kore milliyetidir. Korelilerin Kazakistan’a olangelişi; 1937 yılında Rusya Uzak Doğu bölgesinden olan büyük göçten kaynaklanır. Kazakistan’da yaşayan diğer etnik gruplar gibi Koreliler bugün Yurtları haline gelen Kazakistan’ın gelişmesine katkıda bulunmaktadır. Toplumsal hayatın aktif katılımcıları olan Koreliler faaliyetine de dahil olmuşlardır

1977 yılında Kazakistan Yazar Birliğinde Kore edebiyatı bölümü açılmıştır. Kazakistan’da yaşayan Koreli yazarlar, eski edebiyatları ile çağdaş adetlerini kendi eserlerinde ustaca bağdaştırmayı başarmışlardır.

Bu tür yazarların temsilcisi olarak şair Kim Dün’den (1900 – 1980) bahsetmek istiyoruz. Kendisi «Aliya» destanının yazarıdır: Bu destan; cesur Kazak kızı Aliya Moldagulova’ya atfeder (1969 yılı Korece yazılmıştır), ayrıca Kore vatanseverlerinin çatışmasını anlatan «Yüz elli bin von işi» roman yazarıdır. 1937’den beri Ülkemizin Kore tiyatrosunda Kore dramaturglarının yüzü aşkın oyununu koymuştur. Öte yandan Kore tiyatrosu sahnesinde Kazak yazarlarının oyunlarının Korece versiyonları konulmuştur: M.Auezov’un «Karagöz» ve «Koblandı», G.Musrepov’un «Kozı Korpeş – Bayan Sulu», O.Bodıkov, K. Mukhamedjanov eserleri. Kazakistan’daki Koreli yazarların eserleri koleksiyonlar şeklinde basılmıştır: «Korece şiirler» 1958), «Dala Lalesi» (1973), «Seyhun Sesleri» (1975), «Ayçiöekler» (1982). Öte yandan Kim Dün kaleminden çıkan destanlar kitabı, Yen Sen Nen eserleri ve Kore yazarlarının şu eserleri kitap halinde basılmıştır: «Mutluluk Vatanı» (1988), «Çiçeğini Aç Ya Dala» (1988), Han Dian pyes koleksiyonları (1988).

Yen Sen Nen (1909–1979) Rusay’nın doğu bölgesinde dünyaya geldi. Sovyet Kore tiyatrolarının ana kurucularındandır. Aynı zamanda sovyet dönemi Kore şarkılarının yazarıdır. 1932 yılından ve hayatının sonuna kadar Kore Tiyatrosu yöneticisidir. İlk pyesi olan, «Zafer ve Aşk» (1924) eseri Uzak Doğu bölgesel yarışmasında birinci seçilmiştir. Kaleminden 14 pyes çokmıştır. «Çun Hyan Den» pyesi 1944 yılından beri Kore tiyatrosu sahnesine çıkarılmaktadır. Bir çok sayıdaki işşrlerin müellifidir. Yazdığı şiirler karşılığında 1970 yılında «Lenin kiçi» gazetesi tarafından ödüllendirilmiştir. 1952’de «Kazak SSC onurlu sanat şahsiyeti» ile ödüllendirilmiştir. «Emek Gazisi» madalyası ile ödüllendirilmiştir.

Pak İr Petr (1912–2001) 1 Mayısta Rusyanın Uzak Doğu bölgesinde Yançihe köyünde dünyaya gelmiştir. Öğretmenler kursunu bitirdikten sonra  1930–1937 yıllarında öğretmen olarak çalışırken 1941’de Leningrad pedagoji enstitüsününden mezun olur. Oş, Ozgen, Frunze, Almatı şehirlerinin okul ve üniversitelerinde okutmanlık yapmıştır. Kısa zamandır Kursk pedagoji enstitüsünde doçent olmuştur. 1968’den itibaren Kazak Devlet Üniversitesi Filoloji ve Mantık Bölümü Doçenti, felsefe bilimleri Phd’si. Aynı zamanda edebi çeviriler yapar. Kore ve Rus dillerinden çeviri yapmıştır. Ana eserleri: «Korece altı satır şiirler» (1956), Korece şiir koleksiyonu «Desen sidib» (1958), Pak İnno «Beş renkli bulutlar» (1962), Kim Sovol «Kuşdili Çiçeği» (М., 1962), «Göl şarkısı» (Ortaçağ Kore liriği(М., 1971), «Daladaki Kuşdili» (Kazakistan’da yaşayan Kore şairlerinin şiirleri, 1973), vs.

Thai Dyan Chun(1911–1960) 10 Eylül günü Rusyanın Uzak Doğu bölgesinde Dyafigov köyünde doğmuştur. Vladivostok Pedagoji enstitüsü Filoloji fakültesinde tahsilet almıştır. Ülkemizin Kore tiyatrosu edebiyat bölüm başkanlığı ve Aktörlük yapmıştır. Tiyatro sahnesine çıkarılan birkaç tane pyes yazmıştır. «Meja» adlı ilk pyesi 1934’te yazılmıştır. Genel olarak, farklı konulardaki ona yakın dramatik ve edebi eserlerin yazarıdır. İ.Shtok çevirisindeki kendisinin «38. Parallelden güneye» adlı pyesi,  yurtdışı tiyatrolarının sahnelerine çıkarılmıştır. Kazak SSC onurlu sanat şahsiyeti ödülü sahibidir.

Kim Kvan Hen(1919–2002) Rusaynın Primorski bölgesi Ussuriisk vilayeti Putilovka köyünde doğmuştur. SSCB Komünist partisi merkez komitesine bağlı Yüksek parti okulundan mezun olmuştur. «Lenin kiçi» gazetesi edebiyat uzmenından yöneticisine kadarki emek yolunun tamamını geçmiştir. 1956 senesinde söz konusu gazete sayfalarında kendisinin «Oknan» destanı yayınlanmıştır. Daha sonra «İşe giden kişinin düşünceleri» (1964), «Filizler» (1976), «Yıldızlara bakarak» (1970) adlı kitapları, «Gururumuz» baladı, «Yolda yatan», «Açığa kavuşturulmuş» hikayeleri basılmıştır. Ülkemizin Kore drama tiyatrosu kendisinin çevirilmiş birkaç oyununu sahneye çıkarmıştır. Jambıl eserlerini, K.Baysetova ve K.Şangıtbayev’in «Beu, Kızdar-ay», A.Şatrov’un «Devrim adıyla», V.Katayev’in «Mavi şal» oyunları ile A.Tvardovski bazı şiirlerini Korece’ye çevirmiştir.

Eserleri: Kış çiçekleri. Şiirler. А., «Jazuşı», 1982; Filizler. Şiirler. А., «Jazuşı», 1985.

Viktor Kim 17 Eylül 1929 yılında Rusyanın Vladivostok şehrinde doğmuştur. Viktor Kim’in esas soyadı Li’dir. Ancak 1933’te babası Stalin rejiminin baskısına uğrayınca annesi ona kendi soyadını vermek zorunda kaldı. Okulu bitirdikten sonra Kazak Devlet Üniversitesi Hukuk Fakültesini kazanmış ve 1959’da mezun olmuştur. Mesleği avukatlıktır. 1984’ten itibaren yazmaya başlamıştır. «Çhunçhoido’yu terk etmek zorunda kalan adamın kaderi» adlı kitabı 1993’te basılmıştır. Öte yandan «Zafer sonrası» ve «Beyaz krizantemler» adlı romanları vardır.

Han De En(1931–1993)  17 Ağustosta Pyongyang’da doğmuştur. 1958’de Sovyetler birliği devlet sinema enstitüsü senaryo bölümünden mezun olmuştur. Kazak televizyonu stüdyo redaktörlüğü, «Lenin kiçi» gazetesi edebiyat uzmanlığı, ülkemizin Kore tiyatrosu edebiyat bölüm başkanlığı, Kazakistan Cumhuriyeti Yazarlar Birliği Kore edebiyatı müşavirliği görevlerini yapmıştır. «Karatavuk» adlı ilk hikayesi 1961’de yayınlanmıştır.  1963’te yazılan ilk oyunu, ülkemizin Kore tiyatrosu sahnesinde canlandırılmıştır. Daha sonra «Paralı asker kaderi», «Yanbay efsanesi», «Kim Sen Dar», «Annemin beyaz saçları», «Canlı budda», «Tavşan macerası», «Sen bana, ben de sana» adlı oyunları kendisi tarafından yazılmıştır.

M.Moliere, W.Shakespeare, M.Auezov, C.Aytmatov, M.Karim eserlerini Kore diline çevirmiştir. Kazakistan Yazarlar Birliği ödül sahibidir.

Yan Von-Sik(1932–2005) 19 Mayıs günü Kuzey Kore’nin Andü şehrinde doğmuştur. 1953’te Kuzey Kore hükümetinin göndermesi üzerine Moskovaya gitmiştir.

1958’de Sovyetler birliği devlet sinema enstitüsünden mezun olduktan sonra ülkesine dönmeyerek SSCB’de siyasi mülteci statüsüyle kalmaya karar verir. 1987’de Kazak Devlet Üniversitesi Gazetecilik Fakültesinden mezun olur. 1958-1960 yıllar arasında Rusyanın Volgograd şehrin televizyonunda film yönetmeni ve kameracı olarak çalışmıştır. 1960-1984 yıllarında «Kazakfilm» sinema stüdyosunda film yönetmeni ve kameracı olarak, 1984-1993 yıllarında «Lenin kiçi» gazetesi edebiyat bölüm başkanı, 1993-2000 yıllarında aynı gazetenin başkan yardımcısı, yardımcısı ve daha sonra «Korey İlbo» gazetesi müşaviri olarak çalışmıştır. Öte yandan 1979’dan itibaren SSCB Sinemacılar Birliği üyesidir. Felsefe bilimleri PhD derecesi vardır (1996).

Abay’ın “Kara Sözleri”ni ve N.Nazarbayev’in «Ğasırlar toğısında» kitabını Kore diline çevirmiştir.

Eserleri: Ataların toprağı. Şiirler. А., «Jazuşı», 1988; Mutluluk vatanı (Korece) А., «Jazuşı», 1988; Duyarlılık halkası. Hikaye koleksiyonu. «İlim», 1994; Ay mesajı. Şiirler. А., «Devir», 1998.

Lavrenti Son 2 Şubat 1941’de Almatı vilayeti Karatal ilçesinde dünyaya gelmiştir. 1958’de Karakalpakistan başkenti Nükus şehrinin okulunu bitirmiş daha sonra Rusyanın Yekaterinburg şehrindeki Radyo ve teknik kolejinden mezun olmuştur. 1963’te Sovyetler birliği devlet sinema enstitüsünden mezun mezun oluyor. Ve Rusyanın Barnaul şehrinde radyo fabrikasında çalışmaya başlıyor, daha sonra Kazak SSC İlimler Akademisi Matematik enstitüsünde devam ediyor. 1967’de «Kazakfilm» sinema stüdyosunun senaryocusu ve sinema filmleri kurumunun yönetmeni olarak çalışmıştır. Yazdığı senaryolar üzerinden, «Özel gün», «Aile resim albümü», «Seçim», «Tuz», «Serikkul’ün gün ve saatleri» adlı dokuz tane film çekilmiştir.

Tiyatro sahnesine de kendisinin «İlkbahar rüzgarı», «Doğum günü», «Bilinç», «Öfkeden boğulmak», «Köy salakları düğünü», «Üçtöbe’den gelen adam» vs. gibi oyunları çıkarılmıştır. 1989 senesinde; yazar, bilim adamı ve sinemacılar tarafından organize edilen «Sen ve ben» adlı   sanat birliğinin başkanlığını yapmış ve senaryocu ve yönetmen olarak, BDT ülkelerinde yaşayan etnik azınlıklar hakkında birkaç tane belgesel çekmiştir. 1991’den itibaren, «Song sinema» özel film şirketine dönüştürülen bu stüdyo, etnografik belgesel konusunda uluslararası festivallerinde ödül sahibi olmuştur. 2001’de Kazakistan Cumhuriyeti Onurlu Sanat Şahsiyeti ödülü verilmiştir.

Edebiyat ve kültür alanında faaliyet gösteren kişilere verilen Devlet ödülü töreninde Cumhurbaşkanımız şöyle belirtmiştir: «Çağdaş rus okuyucusu Kazakça eser bırakan yazarları pek fazla tanımamaktadır. Belki de çeviri alanının geliştirilmesi konusunu ele almamız gerekmektedir. Ülkemiz yazarlarının eserleri, vatandaşımızın gururu haline gelmelidir. Bölgeler arası kültür değişimi konusuna daha önce değinmiştim. Bugünden itibaren ülkemiz çapında bölgeler arası kültür günleri devamlı şekilde organize edilmesi gerekir. Kültür ve sanattaki Kazakistan’ın vatanseverliği ilk önce; toplumumuzun içinde bulunduğu önemli tarihsel olaylara yansımalıdır. Herhangi janrdaki film, çizgi filmi, müzik veya drama eseri olsun her eser; birlik, vatanseverlik ve gelişme fikrininin propagandasını yapmalıdır. Bu sizin ana misyonunuzdur. Bağımsızlık yılları içinde Devletimizi birçok önemli başarıya imza atmıştır. Bunun hepsi, Kazakistan’lıların birlik, beraberlik ve uzlaşması üzerinde kurulmultur. Bunu hiçbir zaman unutmamalıyız». Devlet Başkanımızın dediğine göre, edebiyat alanında faaliyet gösteren Kore sanat admalarımızın öalışmalarına bakılırsa çeviri işinin ne kadar geliştiği görülür.

Ülkemizin geleceği; bizim geleceğimizdir. Cunhurbaşkanı Sayın Nursultan Nazarbayevşöyle demiştir: «Zamanında kadere uyan bir çok millet mensubu Kazak toprağına yerleşmiştir. Bugünlerde bu insanlar; milleti ne olursa olsun eşit olan ve kanı ne olursa olaun aynı hayal peşinde koşan tek bir halk haline gelmiştir. Kendi vatanı olan güzel ülkemizin bayrağını yükselterek altında tek halk olarak toplanmaya karar veren insanların kaderi de birdir. Böylece ülkemizin geleceği, kazan gibi üç ayağa dayanmaktadır: «tek halk, tek ülke, tek kader». Uzun asırlara dayanan dostluğumuz mengü olsun!

Kuralay AHMET

Қысқа да нұсқа. Жазылыңыз telegram - ға