Полицияның қызметі мен рөлі қалай өзгеріп жатыр
Ішкі істер министрлігі кадр саясаты департаменті бастығының орынбасары Шыңғыс Алекешев құқық қорғау органдарында болып жатқан трансформация мен қызметкерлерге қойылатын талаптар жайлы айтып берді, деп хабарлайды Еl.kz ақпарат агенттігі.
Халықпен ең жиі және тығыз жұмыс жасайтын орган – ол полиция.Күнделікті тұрмыстық өмірде, кез-келген оқиға орын алған жағдайда, азаматтармен алғашқы қарым-қатынасқа түсетін – ол полиция қызметкері.Демек, біздің қызметкерлердің іс-әрекетіне қарап, билік туралы көзқарас қалыптасады деп айтуға болады.Соны ескеріп, Концепцияның ауқымды бір бөлігі ретінде – полицияны трансформациялау көзделіп отыр. Яғни, адамға, оның сұранысы мен сеніміне бағытталған, нағыз 21 ғасырдың, заманауи Қазақстандық полициясын құру.Ашығын айту керек, қазір қоғамның полицияға деген сұранысы мен үміті – өте үлкен. Бұл сұранысқа сай болу – біздің міндет. Біз оны жақсы түсініп отырмыз, - деді Шыңғыс Алекешев.
Ол атағандай, қолайлы жұмыс жағдайы болмаса, бұл мақсатқа қол жеткізу өте қиын. Жұмыс кері әсер беретін факторлар:
– тұрақсыз жұмыс күн тәртібі,
– демалыссыз қызмет,
– артық есептермен жүктеу,
– жұмыс «көрсеткіштерімен» шектелуі,
жалақының тиісті деңгейде болмауы,
– көлік және техниканың жетіспеуі.
Бұл мәселелер ұжымдардағы моральдық жағдайға кері әсерін тигізіп отырды.
Ескі ғимаратта, күн-түн демей, демалыссыз қызметте жүрген, шаршап-шалдыққан қызметкерден «сыпайы бол, мейірімді бол!» деп талап ету оңай емес.Сондықтан, полиция қызметі қоғам сұранысына сай болуы үшін еңбек жағдайын жақсарту бойынша шұғыл және жүйелі шараларды қабылдау қажет болды, - деді ол.
Сондықтан жұмыс қағазбастылықты жоюдан басталған.
Басқаша айтқанда, біз қызметкерлерді өздерінің негізгі міндеттерін орындауы үшін қажетсіз тәртіптен босатамыз. Мен халыққа ең жақын полиция қызметкері – учаскелік инспекторды мысалға алғым келеді. Талдау көрсеткендей, ол жұмыс уақытының көп бөлігін артық қағаз толтыруға жұмсаған.Сондықтан физикалық профилактикаға уақыты қалмайтын. Осыған байланысты цифрландыру туралы шешім қабылданды. 10 журнал, 6 есеп, екі статистикалық есеп және 5 есепті цифрландыру шешімі қабылданжы, - деді Алекешев.
Оның айтуынша, патрульдік полицейлер үшін босату резерві табылды.
Бұрын тек қызметті тапсыруға бір сағат уақыт кететін.Патрульдің өзі көлікті қайда және қашан толтыру, оны жөндеу туралы ойлайтын еді. Ең алаңдатарлығы-бұл уақытта қала іс жүзінде патрульсіз қалды. Қызметкерлерді осындай проблемалар мазаламауы керек. Мұның бәрі қызметкерлердің басты назары азаматтармен сапалы жұмыс істеуге бағытталуы үшін жасалады. Патрульдеушілердің шақыру орнына жедел жетіп, қылмыскерлерді ұстауы үшін жағдай жасау болып отыр, - деді ол.
«Қадамдық қолжетімділіктегі полиция» қағидатын іске асыру аясында азаматтарға полиция қызметтерін көрсетудің үш буынды моделі әзірленді:
- қоғамдық орындарда – бұл модульдік посттар;
- полицияны шұғыл шақыру жүйесі – «SOS түймелері»;
- шағын аудандарда-учаскелік пункттер (2 777).
– полиция бөлімдерінің жанындағы сервистік орталықтар.
Азаматтардың күнделікті өзекті мәселелері заң консультациялары мен өтініштерінен бастап, қылмыстық істерді тергеу барысына дейін жедел шешіледі. Қазіргі уақыттағы жаһандық тренд – цифрландыру.Біз қоғамдық тәртіпті қорғау және қылмысқа қарсы күрес бойынша цифрлық жобаларды белсенді түрде енгізіп жатырмыз.Олармен бірге бүгінде полицейлер заманауи бейнерегистраторлармен жабдықталуда.Оларда ЖБО-да жазуға және онлайн трансляциялауға арналған мобильді қосымша орнатылған.Бейнежазбаларды жоюға қол жетімділік шектеулі.
Орналасқан жерді өшіру және жасыру мүмкіндіктері алынып тасталды.Мұндай шара біздің қызметкерлерді ғана емес, құқық бұзушылардың өздерін де тәртіпке келтіреді.Цифрландыру қылмыстық процеске де әсер етті, - деді ол.
ІІМ бастамасы бойынша мамыр айында қылмыстық тергеудің бейне форматын енгізу бөлігінде ҚІЖК-ға түзетулер күшіне енген.
Енді барлық тергеу әрекеттері, соның ішінде оқиға болған жерді тексеру бейнекамераға жазылады.Нәтижесінде қысқаша хаттама жасалады.Тергеу әрекеттерінің мәні ғана болады.Бұл бұрмалануды болдырмайды.Тергеу әрекеттерін жүргізу уақытын қысқартады.Азаматтарды қылмыстық процеске негізсіз тартуды азайтады.Әрбір қазақстандықтың мүдделерін қозғайтын ІІМ мемлекеттік қызметтерін цифрландырамыз.Олар толығымен автоматтандырылған. Адам факторы жойылды.Сонымен қатар, біз оларды смартфондарға аудару арқылы жеңілдетуді жалғастырамыз.Бүгінде телефондар арқылы мемлекеттік қызметтің 9 түрі қолжетімді. Және бұл шектеу емес.Осылайша, қызмет көрсету мерзімдері қысқартылды, сыбайлас жемқорлық тәуекелдері алынып тасталды, сондай-ақ сұратылған құжаттар саны қысқартылды.Сонымен қатар, кадр саясаты қайта қаралды, - деді Шыңғыс Алекешев.
ЭЫДҰ елдерінің құқық қорғау жүйесі ұйымның ең құнды ресурсы, ең алдымен, адамдар деген қағиданы бұрыннан басшылыққа алған.
Сондықтан акценттер дәстүрлі кадрлық іс жүргізуден нақты HUMAN RECOURCES MANAGEMENT-ке ауысады.Мұнда біз ынталандыру саясатын өзгерттік.Инспекторлық құрамды ынталандыруға көп көңіл бөлінеді, өйткені олар азаматтарды қорғауда алдыңғы қатарда. Каспий банкінде кепілге алынған адамдарды босату кезінде арнайы бөлімшелер жауынгерлерінің үйлесімді жұмысының арқасында құрбансыз арнайы операцияны сәтті жүргізуге мүмкіндік туды.Күн сайын учаскелік және патрульдік офицерлер жүздеген адамның өмірін сақтап қалады, көбінесе өздеріне қауіп төндіреді, - деді ол.
Алекешев атағандай, полицейлерді әлеуметтік қорғауы да біршама өзгерді.
Жалақы көтеріліп, орындау кезінде жараланғандар, сондай-ақ қаза тапқан қызметкерлердің отбасылары ай сайынғы төлем ала бастады. Полицейлердің балалары кезектен тыс балабақшаларға орналаса бастады. Сонымен қатар қызметкерлердің құқықтық қорғалуы күшейтілді.Билік өкілдеріне шабуыл жасағаны үшін жауапкершілік күшейтілді.Ол заңға бағынатын азаматтарды қылмыскерлерден қорғайды.Сондықтан оған қол сұғылмайды және оның заңды талаптарын орындау міндетті, - деді Шыңғыс Алекешев.
Оның айтуынгша, қазір қызметкерлер арасындағы кез келген құқық бұзушылыққа нөлдік төзімділік қағидаты бұрынғыдан екі есе күшейген.
Сыбайлас жемқорлыққа келетін болсақ, ІІМ – нің жеке қауіпсіздік қызметтерінің қызметі тұрақты, жүйелі және жасырын сыбайлас жемқорлықты әшкерелеуге, ең бастысы-оның себептері мен жағдайларын жоюға қайта бағдарланған.Осындай шаралардың бірі – адалдықты тексеру механизмі-Integrity Check деп аталады.Жол полицейімен өзара әрекеттесетін кез келген азамат тексеруші бола алады.Егер қызметкер этиканы бұзса немесе өтініштерге жауап бермесе, басшылыққа пара беру әрекеті туралы хабарламаса, онда ол тексеруден өтпейді. Бұл қызметкердің жеке ісінде тіркеледі. Және көтермелеу немесе жылжыту кезінде ескеріледі.Қысқа мерзім ішінде бастама тиімді профилактикалық әсер етті.Қазір қызметкерлер азаматтармен қарым-қатынас кезінде оларға қатысты тексеру жүргізіліп жатқанын жоққа шығармайды. Сондықтан олар өздерінің мінез-құлқын түзетіп жатыр. Нәтижесінде-алғаш рет қызметкерлерге пара беру әрекеттері туралы хабарламалар саны 5 есе өсті, - дейді Алекешев.
Ол атағандай, бұл жұмыстың барлығы тұжырымдаманы іске асыру аясында жаңа серпін алады.
Онда полиция трансформациясының бірқатар негізгі аспектілері қарастырылған.Ең алдымен, бұл полицияның жұмысын бағалау критерийлерін қайта қарау.Қазірдің өзінде біз көрсеткіштердің жүйесінен алыстап жатырмыз.Біз бағалауға мүмкіндік беретін түбегейлі жаңа бағалау жүйесін жасаймыз. Оған азаматтарға қызмет көрсету сапасы,полиция ресурстарын тиімді пайдалану,сондай-ақ қызметкерлер жұмысының нәтижелілігі кіреді. Сыртқы индикаторлар, әрине, әрқашан полицияның сенімі мен азаматтардың қауіпсіздік сезімі болып қала береді.Екі векторлы заманауи коммуникациялық стратегия бар.Жүйе ішінде бұл полицейлердің сервистік полиция қағидаттарына адалдығын қалыптастыру. Ал сыртта-полицияның жұмысы туралы халыққа түсінікті және қолжетімді ақпараттық сервистерді ұсыну арқылы қоғамның полицияны қабылдауын өзгерту қажет, - деді ол.
Шыңғыс Алекешев іріктеу және ілгерілету кезінде құзыреттілік тәсілді енгізу көзделетінін айтты.
Көшбасшылық, стреске төзімділік, төтенше жағдайларда шешім қабылдау, жұмысты ұйымдастыру және ұжымды біріктіру сияқты жеке қасиет пен дұрыс құндылықтарсыз қызметте тиімділікке жету мүмкін емес.Бұл тұрғыда ведомстволық білім мен ғылымды жаңғыртуға ерекше назар аударылатын болады.Азаптауға және басқа да рұқсат етілмеген жұмыс әдістеріне қарсы тұру.Тұжырымдамадағы бұл бағыт азаматтық қоғамның сұраныстарын қанағаттандыру жолымен жүрудің жарқын мысалы болып табылады.Мұнда азаптаудың алдын алу, қылмыстарды тергеу және жәбірленушілерге келтірілген зиянды өтеу бойынша кешенді жоспар әзірлеу қарастырылған.Біз «дәлелді полиция» қағидаттарын енгіземіз, - деді ол.
Шыңғыс Алекешев атағандай, полицияның сервистік модельін енгізу жалғасатын болады.
Әрине, бұл – бір пәсте орындала салатын процесс емес.Уақытты талап етеді. Жаңа форматтағы орта басшыларды дамытуды. Ұйымдастыру-функционалдық өзгерістерді, процесстерді стандарттауды қажет етеді.Өйткені, біздің азаматтар еліміздің қай жерінде болмасын, бірдей сапалы қызмет алуы керек.Өздеріңіз көріп отырғандай, мақсат – айқын.Оларды іске асыру халықтың үмітін ақтайтын, заманауи полицияны құруға бірден бір негіз болады деп есептейміз, - деді ол.
Қысқа да нұсқа. Жазылыңыз telegram - ға