Пандемия тұсында цифрлық экономика қалай дамыды?
COVID-19 пандемиясы бүкіл әлем экономикасына қатты әсер етті. Пандемия кезінде байқалған негізгі тенденциялардың бірі цифрлық технологияларды қолданудың өсуі және цифрлық экономиканың дамуы болды, деп хабарлайды El.kz ақпарат агенттігі.
Онлайн бизнес және электрондық коммерция
Елеулі өзгерістер орын алған бірінші сала – онлайн бизнес пен электронды коммерция. Бұған көптеген компаниялардың бөлшек сауда дүкендерін жабуға және онлайн сатуға көшуге мәжбүр болғаны себеп болды. Бұл интернет-коммерцияның дамуына түрткі болды, сонымен қатар қашықтан оқыту және оқиғалар ағыны үшін платформалардың өсуіне түрткі болды.
Үйден немесе қашықтан жұмыс істеу
Пандемия кезінде танымал болған тағы бір сала – жұмысты үйден немесе қашықтан істеу. Көптеген компаниялар өз қызметкерлерін қашықтан жұмысқа ауыстыруға мәжбүр болды. Ал бұл жоғарыда айтып өткен мүмкіндіктерде жұмыс істей алуға көз жеткізіп, қажетті цифрлық технологиялардың дамуына ықпал етті. Дегенмен, бұл процесс әлемнің көптеген аймақтарында инфрақұрылым мен сенімді интернеттің қолжетімділігіндегі кемшіліктерді де көрсетті.
Жасанды интеллект және деректерді талдау
Пандемия кезінде жасанды интеллект пен деректерді талдау қажет болды. Бұл шешім қабылдау үшін, сондай-ақ медицина мен өндіріс сияқты әртүрлі салаларда машиналық оқытуды және басқа технологияларды әзірлеп, енгізу үшін деректердің үлкен көлемін пайдалану қажеттілігіне байланысты болды.
Қауіпсіздік және киберқызметтер
Пандемия кезінде киберқауіпсіздік пен киберқызметтерге деген қажеттілік те артты. Себебі, көптеген компаниялар онлайн транзакциялар мен белсенділіктің көп болуына байланысты кибершабуылдар мен алаяқтыққа көбірек ұшырады. Бұл сонымен қатар цифрлық инфрақұрылымның қауіпсіздігі мен сенімділігін қамтамасыз ету қажеттілігін арттырды.
Осылайша, пандемия кезінде цифрлық экономиканың маңызы арта түсті. Цифрлық технологиялар мен инфрақұрылымды дамыту компанияларды жаңа жағдайларға бейімдеудің және олардың бәсекеге қабілеттілігін арттырудың негізгі факторы екенін дәлелдеді.
Өзгерістер болып жатқан қызықты салалардың бірі – мемлекеттік басқару және мемлекеттік қызметтерді цифрландыру. Көптеген елдерде үкімет азаматтар мен бизнеске көрсетілетін қызметтердің тиімділігі мен сапасын арттыру мақсатында мемлекеттік секторда цифрлық технологияларды белсенді түрде енгізуге кірісті. Бұған электронды өтініш беру, салықты онлайн төлеу, электронды қолтаңбаны пайдалану және мемлекеттік процестерді жеңілдететін және жеделдететін басқа да технологиялар сияқты шаралар кіруі мүмкін.
Пандемия кезіндегі цифрлық экономиканың тағы бір маңызды аспектісі – пандемиямен күресу және денсаулық сақтау саласын жақсарту технологияларын дамыту. Бұл контактілерді іздеу қолданбалары, пациенттерді емдеу үшін сенсорларды пайдалану және деректерді бақылау, вирустармен және басқа аурулармен күресу үшін жаңа препараттар мен вакциналарды жасау сияқты технологияларды қамтуы мүмкін.
Цифрлық экономика пандемия кезінде жаһандық экономиканың маңызды элементіне айналды. Цифрлық технологиялар мен инфрақұрылымды дамыту компанияларға жаңа жағдайларға бейімделуге көмектесіп қана қоймай, сонымен қатар жаңа бизнес үлгілерін әзірлеуге, шығындарды азайтуға және ұсынылатын қызметтердің тиімділігін арттыруға жаңа мүмкіндіктер туғызды. Осы уақытта цифрлық экономиканың экономикалық прогресс пен дамудың негізгі қозғалтқыштарының бірі екенін көрсетті.
Қазақстанда цифрлық экономика деген термин аса қатты ене қоймағанымен, ондағы қызметтерді белсенді түрде пайдаланып жатыр. Мәселен, ақша аударымдары, тауар сатып алудағы қолма-қол ақшасыз есеп айырысу, онлайн тапсырыс беру және тағы басқалар.
Жалпы Цифрлық экономика дегеніміз – веб немесе интернет экономика. Яғни, бұл электрондық бизнеспен және электрондық коммерциямен байланысты электрондық желілерді немесе цифрлық телекоммуникациялар арқылы жасалатын, оларды өндіретін және сататын цифрлық тауарлар мен қызметтерді пайдалана отырып жүзеге асырылатын экономикалық қызмет. Цифрлық экономиканың қызметтері мен тауарлары үшін төлемдер көбінесе цифрлық валютада нақтырағы электрондық ақша түрінде жүзеге асырылады. Бір сөзбен айтқанда онлайн қызметтерді қолма-қол ақшасыз есептесу.
Қазақстан – экономикасын белсенді дамытып, цифрлық технологияларға көшуге ұмтылып келе жатқан мемлекет. Қазақстандағы цифрлық экономика – бұл экономикалық өсуді жеделдету және азаматтардың өмір сүру сапасын жақсарту мүмкіндігі.
Мойындау керек, Қазақстанда цифрлық экономика жақсы дамыған. Есіңізде болса Ресейден мобилизациядан қашқан адамдар келіп-кетті. ларды тіркеу, құжаттарға қызмет көрсету секілді жұмыстарды арнайы бақыладық. Сол кезде Ресейліктер «Сіздер цифрлық жағынан жақсы дамып кетіпсіздер. Бізде ондай жоқ» дейді. Шетелден де қонақтар келді. Олар да таңданыспен қарады. Банк қызметтерін қараңыз? Қарапайым ғана телефонмен ақша аудару жеңіл сияқты. Ал, мысалы Алманияға барсаңыз олай төлей алмайсыз. Көп елдерде ондай жоқ, - дейді белгілі экономист, жазушы, публицист Бекнұр Досжан.
Сонымен қатар, оның айтуынша цифрлық экономикаға үлкен үлесін қосып тұрған ол – мемлекеттің өзі. Өйткені, мемлекеттік қызметтер цифрлық жүйеге көшкеннен кейін даму айтарлықтай сезілді және халық та оған сез үйрене бастады. Жаңадан хабтар ашылды, түрлі мобильді қосымшалар пайда болды.
Мысалы, «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы саладағы ең ірі бағдарламалардың бірі болып табылады және оны жүзеге асыруда елімізде айтарлықтай елеулі нәтижелерге қол жеткізілуде. Бағдарламаның мақсаты – азаматтар мен бизнеске көрсетілетін қызметтердің жоғары сапасы мен қолжетімділігін қамтамасыз ететін, сондай-ақ ел экономикасының бәсекеге қабілеттілігін арттыратын цифрлық технологиялар мен қызметтерді құру.
Бағдарлама аясында жылжымайтын мүлікке құқықтарды тіркеу, көші-қон, жұмыспен қамту, білім беру және денсаулық сақтау саласы бойынша мәліметтер базасын құру жұмыстары жүргізілуде. Сондай-ақ мемлекеттік органдар мен бизнес арасында ақпарат алмасу үшін электронды платформа, сондай-ақ мемлекеттік қызмет көрсетуге арналған мобильді қосымшалар жасалды.
Сонымен қатар, Қазақстанда IT секторы белсенді түрде дамып келеді, оны жергілікті өндіріс компаниялары да, шетелдік компаниялар да ұсынады. Елде қазірдің өзінде бағдарламалық қамтамасыз етуді әзірлеу орталықтары, аутистикалық орталықтар, өз міндеттерін сәтті орындап жатқан ақпаратты өңдеу орталықтары бар.
Қазақстандық цифрлық экономиканы дамытудың маңызды факторы инвестиция үшін оңтайлы жағдай жасау болып табылады. Бүгінгі таңда елімізде бірқатар салықтық жеңілдіктер мен IT-саласында бизнес үшін тартымды жағдайлар бар.
Осылайша, Қазақстан экономикалық өсуді ынталандыратын және азаматтардың өмір сүру сапасын жақсартатын өзінің цифрлық экономикасын дамытуға ұмтылуда. «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы еліміздің дамуына зор үлес қосуда, бұл саладағы бизнес тек өзіне ғана емес, бүкіл экономикаға пайда әкеліп, өсіп-өркендеуге мүмкіндік алды. Және осындай ауқымды жұмыстардың қарқын алуына әсер еткен фактор пандемия.
Десе де, Қазақстандағы цифрлық экономиканы дамытудың маңызды аспектілерінің бірі – жоғары жылдамдықты интернеттің қолжетімділігін кеңейту және цифрлық қызметтер мен технологиялардың инфрақұрылымын дамыту. Аталған мәселе пандемия кезінде бірқатар қиындықтар тудырғаны белгілі. Одан кейін бірқатар жұмыстар атқарылып, соңғы жылдары Интернетке қосылған азаматтар мен компаниялардың саны, сондай-ақ мобильді қосымшалар мен қызметтерді пайдаланушылар саны айтарлықтай өсті.
Мысалы, жуырда ғана Қазақстан ЕАЭО және ОА елдері арасында интернет жылдамдығы бойынша көшбасшы елге айналды. Сәуір айының қорытындысы бойынша интернет жылдамдығы бойынша Қазақстан 11 орынға көтеріліп, ЕАЭО мен Орталық Азияның барлық елдерінен озып, әлемдік рейтингіде 72-ші орынға тұрақтаған. Айта кету керек, интернеттің жоғары жылдамдығы мен сапасының жақсы болуы, осы салаға салынған инвестициялардың тұрақты және елеулі құйылуына байланысты болған. Сол үшін де Қазақстандағы цифрлық экономиканы дамытудың тағы бір маңызды бағыты инновациялар мен стартаптарды қолдау болып табылады. Осы мақсатта елімізде инновациялар мен стартаптарды дамытуды қолдауға арналған арнайы орталықтар құрылды, инкубациялық орталықтар жұмыс істейді, жас және дарынды кәсіпкерлерді қолдау мақсатында байқаулар мен форумдар ұйымдастырылуда.
Қазақстанда электронды коммерция саласы белсенді түрде дамып келеді, ол азаматтар арасында барған сайын танымал бола түсуде, ал бизнес бірте-бірте онлайн-сатулар мен қызметтерге назар аударуда. Алайда, осы тұста блогерлер мен танымал жұлдыздардың түрлі курстарына және қаржылық прирамидалардың құрығына түсіп жатқан фактілер де жоқ емес. Осыған орай, халықтың цифрлық сауаттылық деңгейін арттыру үшін түрлі жұмыстар жасалып, еліміздің білім беру жүйесіне айтарлықтай әсер етіп келеді. Қазақстан білім мен оқу материалдарының электронды түрде қолжетімді болуын қамтамасыз етуге ұмтылады, сондай-ақ онлайн оқыту және қашықтықтан білім беру сияқты бағыттарды дамытуда.
Жалпы, цифрлық экономиканы дамыту – азаматтардың өмірін жақсартуға, экономиканың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға мүмкіндік беретін Қазақстанның дамуының маңызды бағыттарының бірі.
Қысқа да нұсқа. Жазылыңыз telegram - ға