ІІМ интернет-алаяқтар туралы ескертті
Биыл 10 айда 17 мыңнан астам интернет-алаяқтық тіркелген, деп хабарлайды El.kz ақпарат агенттігі.
Polisia.kz мәліметінше, ең көп тараған тәсіл – сайттарда, әлеуметтік желілер мен мессенджерлерде хабарландыру орналастыру арқылы жасалатын интернет-сауда.
Алаяқтар тауар немесе қызмет үшін төмен баға көрсетіп, алдын ала төлем немесе толық төлем сұрайды. Жыл басынан бері 6216 осындай қылмыс тіркелді. Алаяқтардың құрбаны болмау үшін:
– тексерілген жарнама сайттарын пайдаланыңыз;
– тауарды алғаннан кейін ғана төлеу туралы келісіңіз;
– тауардың бар екеніне көз жеткізіңіз. Азаматтар күмәнді брокерлік компаниялар мен инвестициялық жобаларға инвестиция салу арқылы ақшаны тез көбейтудің түрлі схемаларына тап болуда. 1957 қазақстандық тұрғын осындай жүйенің құрбаны болды. Олар өз ақшаларын «жоқ» инвестициялық жобаларға салған. Тіпті кей жағдайда осы үшін несие алғандар да бар. Алаяқтар ірі компаниялардың, соның ішінде ұлттық компаниялардың, банктердің, криптобиржалардың атынан жалған сайттар құру арқылы азаматтарды қызықтырады. Бұл ретте «менеджерлермен» және «брокерлермен» барлық қарым-қатынас онлайн-режимде өтеді. Қаскөйлер үлкен қаржыны тарту үшін дивидендтерді бір рет төлеуді жүзеге асырады.
Жиі кездесетін тағы бір әдіс – банктер, құқық қорғау және басқа да мемлекеттік органдар қызметкерлерінің атынан жасалатын телефон қоңыраулары. Қазір шетелден жасалған алаяқтық қоңырауларды байланыс операторлары танып, бұғаттайды. Осылайша жүйе іске қосылған сәттен бастап 63 млннан астам қоңырау тоқтатылды. Қазір негізінен шетелдік нөмірлерден және WhatsApp арқылы қоңырау шалу арқылы жасалған алаяқтықтар тіркелуде. Aғымдағы жылы мұндай 4391 қылмыс жасалды.
ІІМ киберқылмыстардың алдын алуға және оларды ашуға бағытталған шаралар қабылдап келеді. Банктермен бірлесіп азаматтардың шоттарының сақталуын қамтамасыз ету және заңсыз кредиттерді ресімдеудің жолын кесу бойынша жұмыстар жүргізілуде. Байланыс операторларымен фрод-қоңырауларға қарсы іс-қимыл туралы меморандумдар жасалды. Осындай келісімдерге хабарландыру сайттарымен және ЦАРКА IT-компаниясымен (Кибершабуылдарды талдау және тергеу орталығы) қол қойылды. Барлық өңірлерде интернет-алаяқтықтарды тергеу бойынша «Киберпол» мамандандырылған топтары құрылып, жұмыс атқаруда. Ведомство шетелдік әріптестермен де өзара іс-қимылды күшейтуде.
– Сондай-ақ біз сақтық шаралары туралы халықты ақпараттандыру бойынша ауқымды жұмыс жүргізіп жатырмыз. Тек ағымдағы жылы БАҚ-та профилактикалық сипаттағы 10,5 мыңнан астам материал жарияланды, – деп хабарланды министрлікте.
Алаяқтардың айла-амалдарына түсіп қалмас үшін:
– банктер, брокерлік, инвестициялық компаниялар немесе құқық қорғау органдары қызметкерлерінің кредиттерді ресімдеу, мүлікті сату және ақшаны қауіпсіз шоттарға аудару не қарыздарды ресімдеу туралы «телефон» деп аталатын нұсқауларын ешбір жағдайда орындамаңыз;
– ешкімге өзінің дербес деректерін, деректемелерін, қолданылу мерзімдерін, банк карталарының CVV-кодтарын бермеуге, аударымдар туралы түбіртектерді, сондай-ақ СМС-кодтар мен кодтық сөздерді, тіпті банк, полиция қызметкерлері және т. б. өкілдік ететін адамдарға бермеуге;
– бөгде адамдардың өтініші бойынша өз телефонына қандай да бір Мобильді қосымшаларды орнатпау, бұл қосымшалар алаяқтарға сіздің мобильді құрылғыңызға кіруге мүмкіндік бере алады;
– тауарлар мен қызметтерді сатып алу кезінде белгісіз және тексерілмеген сайттарға және басқа көздерге дербес деректерге сенбеу. Тексерусіз алдын-ала төлем жасамаңыз. Тауарды алғаннан кейін төлем туралы келіссөздер жүргізуге тырысыңыз;
– күмәнді инвестициялық жобаларға ақша салмаңыз. Инвестиция жасамас бұрын, сіз ақша салуды жоспарлап отырған қор нарығын және белгілі бір жобаның заңдылығын мұқият зерделеуіңіз керек.
– қосымшаларды орнату үшін тек App Store, Play Market және т.б. ресми көздерін пайдаланыңыз;
– төлем жасауға немесе белгісіз контактілерден немесе қалқымалы терезелерден СПАМ-хабарламаларда қамтылған сілтемелер бойынша өтпеңіз. Көбінесе алаяқтар төлем үшін «фишинг» сілтемесіне өтуді ұсынады;
– абоненттік нөмірдің қолданылу мерзімі аяқталғанын хабарлайтын және Қызметті онлайн-режимде ұзартуды ұсынатын ұялы компаниялар өкілдерінің қоңырауларына сенбеу. Сондай-ақ, олар сізге келіп түскен СМС-кодты атауды сұрайды, оны кейіннен олар қосымшаларда авторизациялау үшін пайдаланады;
– банкинг қызметтеріне кіру парольдерін үнемі өзгертіп отырыңыз, банктер ұсынатын 3D қорғауды және басқа қауіпсіздік шараларын қолданыңыз;
– шоттарыңыздағы ақшаның қозғалысын жиі тексеріңіз.
Қысқа да нұсқа. Жазылыңыз telegram - ға