Қарағанды облысы Қазақстан халқы Ассамблеясы «Өз өлкеңді таны» жобасы аясында республикалық «Елтану» туристік-өлкетану экспедициясын елімізде алғашқы болып ұйымдастырды.
«Рухани жаңғыру» бағдарламасы бойынша дүниеге келген бұл жобаны құрамында Қарағанды облыстық этномәдени орталықтардың өкілдері, «Жаңғыру жолы» қозғалысының жастары, ғылыми-сараптамалық топтың мүшелері, қоғам қайраткерлері, ғалымдар мен сарапшылар, журналистер бар барлығы 23 адамнан тұратын экспедиция іске асырды.
Жоба жетекшісі – Қарағанды облысы әкімі аппаратының «Қоғамдық келісім» КММ директоры Ерлан Құсайын айтқандай, экспедиция мүшелері қатаң іріктеуден өткен екен. Мысалы, жобаға қатысушылардың дені қоғамдық өмірде белсенді позицияға ие, әлеуметтік желілерде мыңдаған оқырмандары бар ойлы жастардан құралған. Сондай-ақ экспедиция құрамында мемлекеттік тілді еркін меңгерген, түрлі байқауларда оза шауып, жүлде алып жүрген өзге ұлт өкілдері де мол болғанын айта кету керек. Олардың арасында ҚХА «Жаңғыру жолы» аймақтық штабы төрағасының орынбасары, ҚарМУ-дың студенті Ханануз Расулова, «Жаңғыру жолы» республикалық жастар қозғалысының аймақтық штаб мүшесі, Күлтегін жыры байқауының, «Абай оқуларының» жүлдегері, колледж студенті Елизавета Седышева, Қарқаралы ауданының белсенді жасы Николай Смолин, Шет ауданындағы мектеп оқушысы Евгений Янке сынды патриот жастарды атауға болды.
Сонымен қатар экспедиция жұмысына «Тұлғатану» ғылыми-зерттеу орталығының директоры, облыстық ҚХА ғылыми-сараптама тобының мүшесі, Е.Бөкетов атындағы ҚарМУ-дың доценті Нұрсахан Бейсенбекова, заңгер ғалым Болат Сыздық, қоғам белсенділері Жексен Әбдірахманов пен Майра Әбдірахманова, «Ағылшын тілі – ауыл үшін» жобасының жетекшісі Ернат Қашқынов, ақын Руслан Нұрбай және жыршы Әлібек Бимендин сияқты танымал азаматтар да атсалысты.
«Елтану» экспедициясының ат аялдатқан алғашқы жері Бұқар жырау ауданы болды. Бұл жерде жоба қатысушылары «Көмекей әулие» атанған ұлы жырау ескерткішіне гүл шоқтарын қойып, одан кейін жергілікті тұрғындармен кездесу өткізді. Олармен арада болған әңгіме барысында сапардың мақсат-мүддесі туралы егжей-тегжейлі түсіндірілді. Жергілікті ақсақалдардан бата алған соң, Қарағанды делегациясы Павлодар облысындағы Баянауыл ауданын бетке алды.
Ауылы аралас, қойы қоралас жатқан көршілес облыс «Елтану» туристік-өлкетану экспедициясының мүшелерін құшақ жая қарсы алды. Баянауыл жерінде қарағандылықтар Қаныш Сәтбаев мұражайында, Мұса Шорманұлы, Мәшһүр Жүсіп кесенелерінде, Жасыбай көлі, Қоңыр әулие үңгірі, Арғымақтас, Сақтар қорғаны, Әлкей Марғұлан, Жаяу Мұса, Е.Бекмаханов, А.Айтбакин, Ш.Аймановтың аспанасты мұражайларында, Олжабай батыр қорғанында, Жасыбай батыр кесенесінде, Кемпіртас, С.Торайғыров атындағы демалыс орындарында болып, мол ақпаратпен танысты.
Сонымен қатар жобаға қатысушылар Павлодар облыстық ҚХА этномәдени бірлестіктерінің өкілдерімен, Аналар кеңесінің, «Жаңғыру жолы» РЖҚ-ның жергілікті штабының, ғылыми-сарапшылық топ мүшелерімен, Қ.Даржұманұлы атындағы «Ұлттық жаңғыру» мектебінің ұстаздарымен кездесті.
Жергілікті жұртшылықпен кездесу барысында жоба жетекшісі Ерлан Құсайын бұл сапардың мән-маңызы мен мақсатын тағы бір мәрте түсіндіріп өтті.
– Біз алдына үлкен мақсаттар қойған елміз. Әлемнің озық мемлекеттерімен иық теңестіріп, үзеңгі қағыстырып қатар жүру үшін алдымен өз тарихымызды терең танып алуымыз керек. Өткенін білген, ұлыларын тани алған өскелең ұрпақ қана күні ертең елдің тұтқасы бола алады. «Елтану» экспедициясының құрамында мемлекеттік тілді жетік меңгерген этнос өкілдерінің де бар екенін ерекше айтқым келеді. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев өзінің Жолдауында «Мемлекеттік тіл – ұлтаралық қатынас тіліне айналады» деп айтқаны белгілі. Осы сапарға ерекше ниет білдірген, еліміздің тарихымен тереңірек танысам деген жастардың құлшынысы бізді қатты қуантады, – деді Ерлан Құсайын.
Кездесу барысында сөз сөйлеген әзербайжан қызы, жастар қозғалысының мүшесі Ханануз Расулова бұл сапардан үлкен әсер алғанын ағынан жарыла жеткізді.
– Киелі қазақ жерінде тұратын этностар тамыры терең тарихты, салт-дәстүрді, артына өнегелі жол салып кеткен атақты тұлғаларды білуге міндетті. Көрші облыстың табиғатын тамашалап, тарихымен танысқанымыз біз үшін үлкен олжа болды. Бұл жастар үшін өте маңызды деп ойлаймын, – деді ол.
Басқосу соңында «Жаңғыру жолы» республикалық жастар қозғалысының Павлодар және Қарағанды облыстарының штабтары арасында өзара ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойылды.
Баянауылдан кейін «Елтану» экспедициясы Шығыс Қазақстан облысына, атап айтқанда, хәкім Абайдың туған жері Семей өңіріне жолға шықты. Бұл өңірде Қарағанды делегациясы Абай Құнанбайұлының Жидебай-Бөрілідегі мемлекеттік-тарихи мәдени және әдеби қорық-мұражайын, Құнанбай құдығы, Зере мен Ұлжан моласы, «Абай-Шәкәрім» мемориалды кешенін, Қоңыр-әулие, Еңлік-Кебек кесенесін, Оспанкөл өзенін, Бөрілідегі М.Әуезов және «Алаш арыстары – Мұхтар Әуезов» мұражайларын аралап көрді.
Экспедиция мүшелері жергілікті абайтанушы Бекен Исабаевтың баласы Шағжан Исабаевтың тарих тереңінен сыр суыртпақтаған әңгімелерін тыңдап, тың және мол мағлұмат алды. Сонымен қатар бұл өңірде де «Жаңғыру жолы» республикалық жастар қозғалысының Шығыс Қазақстан және Қарағанды облыстарының штабтары арасында меморандумға қол қойылды.
Жоба жетекшілерінің мәлім еткеніндей, «Елтану» экспедициясының қорытындысы бойынша газет беттерінде, телевизияда, әлеуметтік желілерде сараптамалық негіздегі материалдар біртіндеп жарияланып отыратын болады. Иллюстрациялық ғылыми альбом шығарылып, түрлі деңгейдегі кездесулер ұйымдастырылмақшы. Содан соң, алдағы уақытта бұл ертеңгінің қамын жеген ерен жобаның аясын кеңейте түсудің жоспарда бар екендігін мәлім етті «Елтану» экспедициясының басшысы Ерлан Құсайын.
Бес күн бойы үш облысты аралап, тұнып тұрған тарихпен, тылсым да киелі жерлермен танысып қана қоймай, жер-жерде тағылымға толы кездесулер ұйымдастырған республикалық «Елтану» туристік-өлкетану экспедициясы өзінің алдына қойған мақсатына толық жетті деп сеніммен айтуға болады. Ал мақсат – Елбасының «Рухани жаңғыру» бағдарламасында айтылғандай, тарихымызды түгендеп, оны тану, ұлыларымызды ұлықтап және жастарымыздың бойына қазақстандық патриотизмнің дәнін сіңіру болатын.
Экспедиция мүшесі, ҚХА ғылыми-сараптама тобының мүшесі Нұрсахан Бейсенбекова:
– Менің экспедицияға қатысқандағы мақсатым жастарға тарихты айту болды. Негізгі миссиямыздың қазақты, қазақтың мейірбандығын таныту арқылы басқа ұлт өкілдерін тәрбиелеу екенін баса айтып отырдық. Экспедиция барысында рухты, патриоттық сезімі жоғары жастарды көріп, осындай тағылымы мен мән-маңызы зор жобаға өзімнің де үлес қосқаныма ерекше қуанышты болдым.
Экспедиция мүшесі, 11-сынып оқушысы Евгений Янке:
– Мен өзімнің Қазақстанның нағыз азаматы екенімді дәлелдеу үшін әртүрлі деңгейдегі олимпиадаларға, жарыстарға, байқауларға қатысып келемін. Алланың қалауымен, өзімнің талпынысымның барлығынан болар біраз жетістіктерге де жеттім. Былтырғы оқу жылында облыс әкімінің өзге ұлт өкілдері арасында өткен «Тіл білігі» аталымын жеңіп алып, 250 мың теңге сыйақыға ие болдым. Міне, осындай жетістіктерімнің арқасында «Елтану» экспедициясына қатысу бақытына ие болдым.
Экспедиция мүшесі, қоғам белсендісі Жексен Әбдірахманов:
– Талай-талай музейді аралап, кешегі тарихи тұлғалардың басқан ізімен жүріп, тұтынған заттарын көзбен көріп, тұрған үйілеріне тамсана кіріп, бөлмелерінде тізе бүгіп, өздеріне арнап Құран оқып, бұрын естігенімізді көзбен көріп, тағы да талай бұрын білмегенімізді естіп, білімімізді толықтырып келгенімді тамсана айтып, тауыса алмай жүрмін.
Қайрат ӘБІЛДА
Қарағанды облысы