Гуманистік интернационал

 

Гуманистік интернационал - ұлтгық гуманистік партиялар мен қауымдастықтарды біріктіретін, олардың үжымдық және жекелеген мүшелеріне қатысты әкімшілік өкілеттілік үстанбайтын ұйым. Гуманистік интернационалдың алғашқы (құрылтайлық) конгресі 1989 жылы Флоренцияда өтті. Онда негізгі тезистер, принциптер декларациясы, саяси іс-әрекет негіздері және жарғы қабылданды. Сонымен қатар, Гуманистік интернационал 1948 жылы Б¥¥ қабылдаған Жалпыға бірдей адам қүқы жөніндегі декларацияға қосылды. Гуманистік интернационал екінші конгресі 1993 жылы Мәскеуде өтті, онда жан-жақты әмбебап гуманизмнің идеологиясы ретінде "Гуманистік қүжат" қабылданды. Содан бері Гуманистік интернационал жүмысына көптеген елдердің партиялары, қоғамдық және мәдени үйымдары қосылды. Гуманистік интернационал бастамалары мен жариялымдары университеттер, тәрбиелік және мәдени мекемелермен бірігіп іске асырылды. Әмбебап гуманизмнің тұжырымдамасы адамды (нарықпен, мемлекетпен, ұлтпен, дінмен және т.б. салыстырғанда) ең жоғарғы құндылық ретінде тануды мақсат түтады әрі әлеуметтік кемсі- тушілік пен күш кәрсетіп, әлімжеттік қылуды жоққа шығарып, мойындамайды. 1999 жылы аймақтық латынамерикандық (Сантьяго-де-Чили) және Еуропалық (Мадрид) бөлімдері құрылды. 2000 жылы қазан айында Бухаресте "Біріккен Еуропаға гуманистік жол" деген үранмен Орталық және Шығыс Еуропа үйымдарының қатысуымен халықаралық кездесу болып өтті. 2004 жылы қыркүйекте Будапеште Екінші еуропалық конгресс болды. Оған дайындық барысында еуропалық платформа мен "Еуропа: мәдениеттердің әркелкілігі мен бірлігі" гуманистік манифесі жасалды. 2004 жылғы 27-29 мамыр аралығында Коста-Рикада өткен аймақтық кездесуде "Латын Америкасына арналган гуманистік жоспар" қабылданды. Гуманистік интернационал қызметі әркелкі мәдениеттерді, этностарды, діндерді, тұлғаларды синтездейтін "біртүтас планеталық үлтты" үйыстыруға бағытталған. Интернационал саяси кампанияларға қатысып, гуманистік көзқарастарды, құндылықтарды, әлеуметтік ұстанымдарды насихаттау арқылы қоғамдық өмірдің барлық саласына ықпал етуге тырысады. Қазіргі ресми демократияның институттарын ескірген деп санайды, өйткені онда қаржылық алпауыттардың сананы арбауына кеңінен жол берілген. Гуманистердің пікірінше, қазіргі әлемде адам ең жоғарғы әлеуметтік құндылық деңгейіне көтеріле алған жоқ. Олар ең басты құндылық болып ақша саналатын саяси-экономикалық жүйені сынға алады. Балама ретінде оның теоретиктері мен көшбасшылары - Р. Кобос (Сило), С. Пуледда, Л.Чичи, А. Кавальо және өзгелері мынаны үсынады:

• "өндіріс құралдарына партиципа- тивті меншік орнату" (мекемені басқаруга, табысты белуге еңбекшілердің қатысуы);

• сапалы медициналық көмек пен білімге кепілді түрде қол жеткізу;

• соңғы жетістіктегі компьютерлік технологияларды қолдануға негізделген "шынайы саяси демократияның" жүйелері мен механизмдерін жасау;

 

Гуманистік интернационал түжырымдамаларында "жаһандану" үғымы (халықаралық қаржы капиталы таңған экономикалық құрылымдардың бірдейленуі) және "мондиалдану" (ғылыми-техникалық дамудың арқасында мәдениеттер арасындағы байланыстардың тереңдеуі) үғымдарының ара жігі ажыратылған.