Бейбітшілік туы
Бейбітшілік туы Советтік бейбітшілік комитеті өзінің соңғы пленумында тарихи жаңа қарар қабылдады. Бұл қарар біздің Отанымызда апрельдің бірінен бастап Бүкіл дүниежүзілік бейбітшілік советінің атом соғысының өршіген қаупіне қарсы үндеуіне қол қою науқанын бастауды ұйғарды. Дүниежүзілік империализмнің жыртқыштары — Американың, Англияның, Францияның агрессорлары атом қаруын дәріптеп, сол сұрапыл қаруды қолдану жолында есуастық науқан ашып отырғаны қазіргі күнде бүкіл адам баласына әйгілі. Адамды көптеп қырып-жоятын қаруды қолданудың нақтылы жоспары жасалып жатқаны да енді құпия емес. Агрессорлар лагеріндегі генералдардың, адмиралдардың немесе сенаторлардың ішінен шыққан кейбір жексұрындар былай тұрсын, тіпті президент Эйзенхауэр сияқты мемлекет басшылары да өз елдерінің жердегі, теңіздегі, әуедегі қарулы күштерін атом қаруымен жабдықтау жайында сөйлеп, оны көбейтуді жақтап отыр. Әзірше біркелкі жүрген қылмыскерлер мен саясат майданындағы малғұндар атом соғысының ерсілігі жоқ, тіпті оның қажеті бар деп былшылдап отыр. Олар сұрапыл соғысты заңды деп ақтағылары келеді. Заманымыздағы бейбітшілікті сүйетін адамның барлығы осы сұмдық фактіні көзбен көріп, бейбітшілікке бүтіндей бет бұрды. Бейбітшіліктің қанқұйлы жауларының бұл қылмыстарына қарсы дүние жүзінің барлық халықтары әрі әділ, әрі үздіксіз күреске шығып отыр. Халықтардың ар-ұяты ашынса, соғыс өртін тұтандырушыларды аяусыз әшкерелейтінін, адамзат дұшпандарының қылмысты жексұрын әрекеттерін тыю үшін миллиондап қол қойып, арамзаларды айыптайтынын, сол адал халықтардың қуаты кеңінен қозғалатынын біз сан рет көзімізбен көріп келдік. Атом соғысының қаупі қаптаған қара бұлттай түйіліп жер бетіне төнгендіктен, халықтардың қырағылығына бұрынғыдан бетер күшейгенін тағы көріп отырмыз. Халықтардың тілек-талабын сипаттайтын сан алуан фактілер мен оқиғалар осының айғағы. Бұл ретте январь айының 17-19-дарында Венада болып өткен Бүкіл дүниежүзілік бейбітшілік советінің кең мәжілісін еске алайық. Бұл мәжіліске Европадан, Азиядан, Америкадан, Африкадан, Австралиядан отыз мемлекеттің көрнекті өкілдері қатысты. Бұл мәжіліске кәсіпшілер одағының Бүкіл дүниежүзілік федерациясы, әйелдердің Халықаралық демократиялық федерациясы, демократияшыл жастардың Бүкіл дүниежүзілік федерациясы, қарсылық көрсетуші күрескерлердің, фашизмнен жәбір көргендер мен фашизмнің тұтқынында Гюлгандардың Халықаралық федерациясы сияқты дүниежүзілік ірі ұйымдардың өкілдері де қатысты. Бұл мәжілісте Англиядан — Притт, Канададан — Эндикотт, Италиядан — Эмилио Серени, Франциядан — д'Астье де ля Инжери, Япониядан — профессор Клору Ясуми, Қытайдан — Го Можо қатысты. Ол мәжілісте Индияның, Индонезияның, Латын Америкасы елдерінің, Польшаның, Чехословакияның, Норвегияның, Герман Демократиялық Республикасының, Бельгияның, Австрияның, Ливанның және басқа көп мемлекеттердің өкілдері сөз сөйледі. Осы қайраткерлердің түрлі саяси көзқарастағы, түрлі діндер мен әлеуметтік, таптық қоғамдардың, түрлі мамандығы бар адамдар екені бәрімізге мәлім. Осындай өзгешеліктеріне қарамастан, олар бірауыздан: "Біз барлық елдерде атом қаруының запасын құртуды және ол қыруды жасап шығару жұмысын дереу тоқтатуды талап етеміз!" деді. Бүкіл дүниежүзілік бейбітшілік советінің қарары осылай жазылды. Халықтардың ұлы ұраны, ізгі ниеті, асыл бұйрығы осы болып отыр. Бейбітшіліктің бұл бір ақжарқын, әділ ұранын жүзеге асыру жолында біз осы науқанды жүргізіп отырмыз. Жалғыз біз ғана емес, жер шарының ең алыс түкпіріндегі елдерді мекендейтін халықтар бұл ұранды шын жүректерімен қабылдап, атом соғысын дайындауға қарсы ізгі Үндеуге теп-тегіс қол қоя бастады. Қазірде Франция, Голландия, Италия, Австрия, Индия, Индонезия, Финляндия, Сирия, Швеция, Қытай Халық Республикасы, халық демократиясы елдерінің бәрінде де осы науқан басталып отыр. Мен жуырда ғана Индияға барып келдім, сонда мен көп миллиондаған үнді халқы түгелімен адамды топтап қырып-жоятын сұрапыл қаруға үзілді-кесілді қарсы екенін көрдім. Ядролық қаруды тоқтату жөнінде бүкіл индиялық бейбітшілік советі зор науқан ашып отыр. Бейбітшілікті жақтаушылар Батыс Бенгалияда, Пэнджабта, Пепсуде, Уттер Прадеште, Делиде, Бхопалде, Бранпурде, Мадурайда, Шакарнагарда, Бангалорде және басқа да қалалар мен штаттарда атом соғысына қарсы конференциялар өткізді. Бүкіл индиялық бейбітшілік советі март айының алтысы күнін атом соғысына қарсылық күні деп жариялап, бүкіл үнді халқын осы ұранды қолдауға шақырды. Бүкіл индиялық бейбітшілік советінің председателі доктор С. Китчлу: "Индияның жауапкерлігі мол... Индияның кідірмей қимыл жасайтын кезі келді. Ол атом жоспарын жасап жүргендерге бүкіл үнді халқының үзілді-кесілді қарсылық білдіретінін ескертуі керек", — деді. Индияда бейбітшілік күресінің қаншалық кең өріс алғанын Индияның көрнекті қайраткерлерінің сөздерімен дәлелдеуге болады. Мысалы, Индияның бұрынғы вице-королі Раджагопалачария Нагпур университетінің студенттері мен профессорларының мәжілісінде: "Біз бұл қаруды мазақтап, масқаралауға тиістіміз", - деді. Бізбен, совет делегациясының жеке мүшелерімен, әңгімелескенде, ол кісі: "Егерде американдықтар атом қаруына тиым салуды шын көңілдерімен қолдайтын болса, қолдарындағы атом бомбасының запасын дарияға тастауға міндетті", — деді. Индия мемлекетінің Совет Одағындағы бұрынғы елшісі, қазіргі вице-президент Радхакришнан сияқты көрнекті қайраткерлер, тіпті Джавахарлал Нерудің өзі де бізбен әңгімелескенде, біздің еліміздің бейбітшілік ниетіне бүкіл үнді халқының күмәнсіз сенетіндігін айтты. Осы шындыққа сүйенетін саясатшылар бүкіл үнді халқының пікірін білдірді, олар үнді халқы біздің адалдығымызға риясыз сенетінін, ұлы Отанымыздың халықтарының ниеті мен ойын, көңілі мен тілегін мейлінше силайтынын айтты. Мен бұл жерде үнді халқының адал өкілдерінің совет халқына, совет Отанына шексіз сенетінін, сүйетіндерін ашық білдірген көп кезеңдердің бірінен мысал келтірейін: біз Оңтүстік Индияның Тривандрум Кочин штатындағы Кочиннен Траванкорға бара жатқан жолымызда, совет елінің өкілдері келді дегенді естіп, ауыл интеллигенциясының демократияшыл топтары мен еңбекші шаруалар алдымыздан шықты. Бұл ұшырасу біздің жол жоспарымызда жоқ еді, бірақ жергілікті халық совет халқына, оның социалистік мемлекетіне, оның өкілдеріне сенетінін, оларды сүйетінін, силайтынын өздері білдіруге жиналған екен. Жүздеген адам үн қосып, қуатты, ынтымақты дауыспен біздің Отанымызды мадақтап ұран салды. Үнді еңбекшілері топ-тобымен келіп, қолымызды қысты. Айтылған сөздерінен, шыққан демдерінен біз күдіксіз сенімді, таза сүйіспеншілікті естідік те, сездік те. Олар өздерінің бізге деген сенімі мен махаббаты мызғымайтын берік екенін байқатты да танытты. Осы халықтың риясыз достығын көргенде көңілімізге шексіз шаттық толды. Біз қатты қуандық. Біз Отанымыздың абыройы мен даңқының зорлығына мақтандық. Тап сол сәтте халықтың халыққа шексіз сенетіні, екі ұлы халықтың достық пен татулықты, бейбітшілікті тілейтіндері ашық аңғарылды. Жалғыз ғана үнді халқы емес, жер шарының ұлылы-кішілі барлық халықтары біздің адал ниетімізге, бейбітшілік саясатымызға сенеді. Көп ұлтты совет халқының асыл ойын, адал ниетін айта келіп, Совет Одағының Сыртқы істер министрі В.М. Молотов ССРО Жоғарғы Советінің трибунасынан былай деді: «Совет Одағы Бүкіл дүниежүзілік бейбітшілік советінің барлық елдерде атом қаруының запасын жою туралы, сөйтіп бүкіл дүние жүзі халықтарының атом соғысын ешуақытта болдырмайтынына көзін жеткізу туралы жуырда жасаған ұсынысын да қуаттайды.» Агрессия мен соғысты үгіттеп жүрген сұрқиялардың алдында соғыс өртін тұтандырушыларды ауыздықтау қолынан келетін прогресшіл адамдар бас қосқан қуатты лагерь қарсы тұрғанын біз енді жақсы білеміз. Біздің Советтік Отанымыз, оның барлық адамдары, халықтарымыздың ақ ниетті ұлдары мен қыздары өздерінің күшіне де, істерінің әділдігіне де шексіз сенеді. Осы ұлы ақиқатты дәлелдеу үшін біздің халықтар атом соғысының қаупіне қарсы халықтардың жер жүзілік науқанына өзінің зор үлесін қосады. Социалистік Қазақстанның советтік бақытты халқы да ұлы Одағымыздың барлық туысқан халықтарымен бірге өзінің үзілді-кесілді ұлы сөзін айтады. Ол сөз — атом қаруына мәңгілік тиым салынсын! Советтік Қазақстанның барлық адамдары, кәрі-жасы бірдей, барлық коллективтерінде бір ауыздан сөз, бір жеңнен қол шығарып, ізгі үндеуге қол қояды да, бейбітшіліктің сөзсіз жеңіп шығатынына өздерінің сенімін білдіреді! Бейбітшілікті сүйетін жер шарының адамдарымен күш қосып, олар атом соғысын тұтандырушыларды ауыздықтайды. Біз үндеуге түгелімізбен қол қоямыз! Мұхтар ӘуезовБейбітшілік туы
Советтік бейбітшілік комитеті өзінің соңғы пленумында тарихи жаңа қарар қабылдады. Бұл қарар біздің Отанымызда апрельдің бірінен бастап Бүкіл дүниежүзілік бейбітшілік советінің атом соғысының өршіген қаупіне қарсы үндеуіне қол қою науқанын бастауды ұйғарды.
Дүниежүзілік империализмнің жыртқыштары — Американың, Англияның, Францияның агрессорлары атом қаруын дәріптеп, сол сұрапыл қаруды қолдану жолында есуастық науқан ашып отырғаны қазіргі күнде бүкіл адам баласына әйгілі. Адамды көптеп қырып-жоятын қаруды қолданудың нақтылы жоспары жасалып жатқаны да енді құпия емес. Агрессорлар лагеріндегі генералдардың, адмиралдардың немесе сенаторлардың ішінен шыққан кейбір жексұрындар былай тұрсын, тіпті президент Эйзенхауэр сияқты мемлекет басшылары да өз елдерінің жердегі, теңіздегі, әуедегі қарулы күштерін атом қаруымен жабдықтау жайында сөйлеп, оны көбейтуді жақтап отыр. Әзірше біркелкі жүрген қылмыскерлер мен саясат майданындағы малғұндар атом соғысының ерсілігі жоқ, тіпті оның қажеті бар деп былшылдап отыр. Олар сұрапыл соғысты заңды деп ақтағылары келеді. Заманымыздағы бейбітшілікті сүйетін адамның барлығы осы сұмдық фактіні көзбен көріп, бейбітшілікке бүтіндей бет бұрды. Бейбітшіліктің қанқұйлы жауларының бұл қылмыстарына қарсы дүние жүзінің барлық халықтары әрі әділ, әрі үздіксіз күреске шығып отыр.
Халықтардың ар-ұяты ашынса, соғыс өртін тұтандырушыларды аяусыз әшкерелейтінін, адамзат дұшпандарының қылмысты жексұрын әрекеттерін тыю үшін миллиондап қол қойып, арамзаларды айыптайтынын, сол адал халықтардың қуаты кеңінен қозғалатынын біз сан рет көзімізбен көріп келдік. Атом соғысының қаупі қаптаған қара бұлттай түйіліп жер бетіне төнгендіктен, халықтардың қырағылығына бұрынғыдан бетер күшейгенін тағы көріп отырмыз. Халықтардың тілек-талабын сипаттайтын сан алуан фактілер мен оқиғалар осының айғағы. Бұл ретте январь айының 17-19-дарында Венада болып өткен Бүкіл дүниежүзілік бейбітшілік советінің кең мәжілісін еске алайық. Бұл мәжіліске Европадан, Азиядан, Америкадан, Африкадан, Австралиядан отыз мемлекеттің көрнекті өкілдері қатысты. Бұл мәжіліске кәсіпшілер одағының Бүкіл дүниежүзілік федерациясы, әйелдердің Халықаралық демократиялық федерациясы, демократияшыл жастардың Бүкіл дүниежүзілік федерациясы, қарсылық көрсетуші күрескерлердің, фашизмнен жәбір көргендер мен фашизмнің тұтқынында Гюлгандардың Халықаралық федерациясы сияқты дүниежүзілік ірі ұйымдардың өкілдері де қатысты. Бұл мәжілісте Англиядан — Притт, Канададан — Эндикотт, Италиядан — Эмилио Серени, Франциядан — д'Астье де ля Инжери, Япониядан — профессор Клору Ясуми, Қытайдан — Го Можо қатысты. Ол мәжілісте Индияның, Индонезияның, Латын Америкасы елдерінің, Польшаның, Чехословакияның, Норвегияның, Герман Демократиялық Республикасының, Бельгияның, Австрияның, Ливанның және басқа көп мемлекеттердің өкілдері сөз сөйледі. Осы қайраткерлердің түрлі саяси көзқарастағы, түрлі діндер мен әлеуметтік, таптық қоғамдардың, түрлі мамандығы бар адамдар екені бәрімізге мәлім. Осындай өзгешеліктеріне қарамастан, олар бірауыздан: "Біз барлық елдерде атом қаруының запасын құртуды және ол қыруды жасап шығару жұмысын дереу тоқтатуды талап етеміз!" деді. Бүкіл дүниежүзілік бейбітшілік советінің қарары осылай жазылды. Халықтардың ұлы ұраны, ізгі ниеті, асыл бұйрығы осы болып отыр. Бейбітшіліктің бұл бір ақжарқын, әділ ұранын жүзеге асыру жолында біз осы науқанды жүргізіп отырмыз. Жалғыз біз ғана емес, жер шарының ең алыс түкпіріндегі елдерді мекендейтін халықтар бұл ұранды шын жүректерімен қабылдап, атом соғысын дайындауға қарсы ізгі Үндеуге теп-тегіс қол қоя бастады. Қазірде Франция, Голландия, Италия, Австрия, Индия, Индонезия, Финляндия, Сирия, Швеция, Қытай Халық Республикасы, халық демократиясы елдерінің бәрінде де осы науқан басталып отыр.
Мен жуырда ғана Индияға барып келдім, сонда мен көп миллиондаған үнді халқы түгелімен адамды топтап қырып-жоятын сұрапыл қаруға үзілді-кесілді қарсы екенін көрдім.
Ядролық қаруды тоқтату жөнінде бүкіл индиялық бейбітшілік советі зор науқан ашып отыр. Бейбітшілікті жақтаушылар Батыс Бенгалияда, Пэнджабта, Пепсуде, Уттер Прадеште, Делиде, Бхопалде, Бранпурде, Мадурайда, Шакарнагарда, Бангалорде және басқа да қалалар мен штаттарда атом соғысына қарсы конференциялар өткізді.
Бүкіл индиялық бейбітшілік советі март айының алтысы күнін атом соғысына қарсылық күні деп жариялап, бүкіл үнді халқын осы ұранды қолдауға шақырды. Бүкіл индиялық бейбітшілік советінің председателі доктор С. Китчлу: "Индияның жауапкерлігі мол... Индияның кідірмей қимыл жасайтын кезі келді. Ол атом жоспарын жасап жүргендерге бүкіл үнді халқының үзілді-кесілді қарсылық білдіретінін ескертуі керек", — деді. Индияда бейбітшілік күресінің қаншалық кең өріс алғанын Индияның көрнекті қайраткерлерінің сөздерімен дәлелдеуге болады. Мысалы, Индияның бұрынғы вице-королі Раджагопалачария Нагпур университетінің студенттері мен профессорларының мәжілісінде: "Біз бұл қаруды мазақтап, масқаралауға тиістіміз", - деді.
Бізбен, совет делегациясының жеке мүшелерімен, әңгімелескенде, ол кісі: "Егерде американдықтар атом қаруына тиым салуды шын көңілдерімен қолдайтын болса, қолдарындағы атом бомбасының запасын дарияға тастауға міндетті", — деді.
Индия мемлекетінің Совет Одағындағы бұрынғы елшісі, қазіргі вице-президент Радхакришнан сияқты көрнекті қайраткерлер, тіпті Джавахарлал Нерудің өзі де бізбен әңгімелескенде, біздің еліміздің бейбітшілік ниетіне бүкіл үнді халқының күмәнсіз сенетіндігін айтты. Осы шындыққа сүйенетін саясатшылар бүкіл үнді халқының пікірін білдірді, олар үнді халқы біздің адалдығымызға риясыз сенетінін, ұлы Отанымыздың халықтарының ниеті мен ойын, көңілі мен тілегін мейлінше силайтынын айтты.
Мен бұл жерде үнді халқының адал өкілдерінің совет халқына, совет Отанына шексіз сенетінін, сүйетіндерін ашық білдірген көп кезеңдердің бірінен мысал келтірейін: біз Оңтүстік Индияның Тривандрум Кочин штатындағы Кочиннен Траванкорға бара жатқан жолымызда, совет елінің өкілдері келді дегенді естіп, ауыл интеллигенциясының демократияшыл топтары мен еңбекші шаруалар алдымыздан шықты. Бұл ұшырасу біздің жол жоспарымызда жоқ еді, бірақ жергілікті халық совет халқына, оның социалистік мемлекетіне, оның өкілдеріне сенетінін, оларды сүйетінін, силайтынын өздері білдіруге жиналған екен.
Жүздеген адам үн қосып, қуатты, ынтымақты дауыспен біздің Отанымызды мадақтап ұран салды. Үнді еңбекшілері топ-тобымен келіп, қолымызды қысты. Айтылған сөздерінен, шыққан демдерінен біз күдіксіз сенімді, таза сүйіспеншілікті естідік те, сездік те. Олар өздерінің бізге деген сенімі мен махаббаты мызғымайтын берік екенін байқатты да танытты. Осы халықтың риясыз достығын көргенде көңілімізге шексіз шаттық толды. Біз қатты қуандық. Біз Отанымыздың абыройы мен даңқының зорлығына мақтандық.
Тап сол сәтте халықтың халыққа шексіз сенетіні, екі ұлы халықтың достық пен татулықты, бейбітшілікті тілейтіндері ашық аңғарылды. Жалғыз ғана үнді халқы емес, жер шарының ұлылы-кішілі барлық халықтары біздің адал ниетімізге, бейбітшілік саясатымызға сенеді.
Көп ұлтты совет халқының асыл ойын, адал ниетін айта келіп, Совет Одағының Сыртқы істер министрі В.М. Молотов ССРО Жоғарғы Советінің трибунасынан былай деді: «Совет Одағы Бүкіл дүниежүзілік бейбітшілік советінің барлық елдерде атом қаруының запасын жою туралы, сөйтіп бүкіл дүние жүзі халықтарының атом соғысын ешуақытта болдырмайтынына көзін жеткізу туралы жуырда жасаған ұсынысын да қуаттайды.»
Агрессия мен соғысты үгіттеп жүрген сұрқиялардың алдында соғыс өртін тұтандырушыларды ауыздықтау қолынан келетін прогресшіл адамдар бас қосқан қуатты лагерь қарсы тұрғанын біз енді жақсы білеміз.
Біздің Советтік Отанымыз, оның барлық адамдары, халықтарымыздың ақ ниетті ұлдары мен қыздары өздерінің күшіне де, істерінің әділдігіне де шексіз сенеді. Осы ұлы ақиқатты дәлелдеу үшін біздің халықтар атом соғысының қаупіне қарсы халықтардың жер жүзілік науқанына өзінің зор үлесін қосады. Социалистік Қазақстанның советтік бақытты халқы да ұлы Одағымыздың барлық туысқан халықтарымен бірге өзінің үзілді-кесілді ұлы сөзін айтады. Ол сөз — атом қаруына мәңгілік тиым салынсын! Советтік Қазақстанның барлық адамдары, кәрі-жасы бірдей, барлық коллективтерінде бір ауыздан сөз, бір жеңнен қол шығарып, ізгі үндеуге қол қояды да, бейбітшіліктің сөзсіз жеңіп шығатынына өздерінің сенімін білдіреді! Бейбітшілікті сүйетін жер шарының адамдарымен күш қосып, олар атом соғысын тұтандырушыларды ауыздықтайды. Біз үндеуге түгелімізбен қол қоямыз!
Мұхтар Әуезов
Қысқа да нұсқа. Жазылыңыз telegram - ға