Мамыр айының соңында тұрғын үй нарығындағы бағалар төмендеді, бұл өтімділіктің төмендеуі кезінде артық сатып алынған жылжымайтын мүлік нарығындағы проблемалардың белгісі болды, деп хабарлайды El.kz ақпарат агенттігі.
Өнеркәсіп және құрылыс министрлігінің мәліметінше, жылжымайтын мүлікке қатысты азаматтық талап-арыздар санаты істердің жалпы санының шамамен 10%-ын құрайды.
Бұл пәтерлерді броньдау, алдын ала броньдау, инвестициялау және талап ету құқығын беру бойынша заңсыз келісімдерді ұсынатын құрылыс салушылардың шарттық міндеттемелерін орындамауынан болып отыр. Олардың көпшілігі тұрғын үй құрылысына үлестік қатысу туралы заңнаманы бұзады. Сондай-ақ мұндай келісімшарттардың 80%-ға жуығы орындалмайды, - делінген мәліметте.
Құрылыс салушының құрылысқа рұқсаттары, уәкілетті органдардың оң қорытындысы және сараптамасы болса, онда ол жеке тұлғалардан ақша тартуға құқылы. Сондай-ақ құрылыс салушыда «Қазақстандық тұрғын үй компаниясы» АҚ кепілдігі болуы керек, яғни қаржылық қиындықтар туындаған жағдайда кәсіпорын нысанның құрылысын аяқтау бойынша міндеттемелерді өз мойнына алады.
Өкінішке қарай, кепілдіксіз жұмыс істейтін жосықсыз құрылыс салушыларда бар. Олар мәмілелерді тұрғын үй кешендерін салу үшін емес, ақша жинау үшін пайдаланады. Яғни келісімшарт жасау арқылы қаражат жинайды, бірақ кейін құрылысты мерзімінде аяқтамайды немесе мүлде бастамауы да мүмкін. Мұндай құрылыс салушылар ақшаны қайтармау, құрылыс мерзімін тұрақты түрде кейінге қалдыру үшін түрлі сылтауларды айта алады, бұл ақша жоғалту және баспана алмау қаупіне әкеледі, - делінген ведомство таратқан мәліметте.
Егер келісімшарт заң бұзушылықпен жасалған болса, азамат оның жарамсыздығы туралы талаппен сот органдарына жүгінуге құқылы. Акционерлердің қаражатын тартуға құқығы жоқ компаниялармен жасалған шарттар заңсыз және жарамсыз болып табылады.
Егер клиент мәміледен бас тартса, құрылысқа салынған қаражатты құрылыс салушы ұстап қалуы мүмкін екенін айта кеткен жөн. Көбінесе айырбас бағамының өзгеруі, құрылыс материалдарының қымбаттауы және т.б. дәйектеме ретінде айтылады. Алайда егер сот құрылыс салушының үлескерлердің қаражатын тартуға құқығы жоқ деп анықтаса, азамат салған қаражатын толық қайтаруға құқылы.
Келісімшарт бұзылған жағдайда азамат өз құқығын қорғау және салған қаржысын қайтару үшін сотқа жүгінуі керек. Дегенмен сот процесі созылмалы дау екенін ескерген жөн. Азаматтық құқықта бірінші саты әдетте қолайлы жағдайларда кемінде екі-үш айға созылады. Кейбір жағдайларда сараптама немесе сұрауларға жауап беру талабына байланысты сот процесі бір жылға дейін созылуы мүмкін.
Министрлік өкілдері келісімшарт жасамас бұрын, тұрғын үй құрылысы саласында тәжірибелі және сенімді заңгерлермен кеңесуді ұсынады.