Қазақстандық қаламгерлердің еңбегі халықаралық Франкфурт кітап жәрмеңкесінде әлем жұртшылығына ұсынылды. Бұл ауқымды шара туралы «Arman-PV» баспасының бас директоры Дидара Алина Қазақстанның 2024 жылғы Франкфурт кітап көрмесіне қатысуының жетістіктері мен перспективалары туралы айтып берді, деп хабарлайды El.kz ақпарат агенттігі.
El.kz: Дидара ханым, Қазақстанның осындай беделді халықаралық іс-шараға қатысуы-маңызды қадам. Биыл қандай қазақстандық баспалар қатысқанын және ортақ алаң қалай ұйымдастырылғанын айтып берсеңіз?
Дидара Алина: Қазақстан көрмеге Мәдениет және ақпарат министрлігінің қолдауы мен ұлттық мемлекеттік кітап палатасының белсенді ұйымдастырушылық жұмысының арқасында қатысты. Биылғы жылы бұл ауқымды көрме алаңында «Arman-PV», «Алматыкітап», «Атамұра», «Steppe&World», «Мектеп», «Көкжиек-Горизонт» баспаларының кітаптары қойылды. Мұндай бірыңғай өкілдік бізге қазақстандық кітап шығаруды әлемдік аренада неғұрлым қуатты ұсынуға мүмкіндік берді. Бұл маңызды қадам болды, өйткені бұрын әрбір баспагер ұйымдастырумен және жалға берумен өз бетінше айналысқан, ал биыл министрлік барлық шығындар мен үйлестіруді өз мойнына алды. Ұлттық мемлекеттік кітап палатасы біздің қатысуымызды басқару және қолдау бойынша үлкен жұмыс жасады. Бізге мазмұн мен халықаралық байланыстарға назар аударуға мүмкіндік берді.
El.kz: 2024 жылғы Франкфурт кітап көрмесі көптеген өзекті тақырыптарды қамтыды және әлемнің түкпір-түкпірінен қатысушыларды жинады. Осы оқиға аясында қандай негізгі бағыттар мен нәтижелер шығарылды?
Дидара Алина: Биылғы жылы көрмеге 100-ге жуық елден 4 мыңнан астам компания қатысты және олардың әрқайсысы бірегей нәрсе жасады. Ортақ тақырыптарға тұрақты даму, цифрлық технологиялар және мәдени алмасулар кірді. Жасанды интеллектің әсері, климаттың өзгеруіне байланысты жаһандық сын-қатерлер және кітап шығарудың демократиялық құндылықтарды қолдаудағы рөлі талқыланды. Бұл тақырыптар кітап шығару тек білім туралы ғана емес, болашақ үшін жауапкершілік туралы екенін көрсетті. Аталған көрме бізді жаңа жобаларға шабыттандырады және кітаптар мен оқу материалдарына инновациялар енгізуге ынталандырады.
El.kz: Менің білуімше, «Arman-PV» баспасы көптеген жылдар бойы оқу әдебиеттерін шығарумен айналысады. Неліктен сіз осындай интерактивті және танымдық кітаптарға қызығушылық таныттыңыз? Осы жөнінде айтып берсеңіз?
фото: Дидара Алинаның жеке мұрағатынан
Дидара Алина: Біз оқулықтар мен білім беру әдебиеттерін шығарумен көптен бері айналысып келеміз. Десе де, алға жылжу маңызды, сондықтан біз оқу процесін қызықты әрі қолжетімді ету үшін жаңа тәсілдер мен форматтарды іздей бастадық. Былтырғы жылы Франкфурт кітап көрмесінде біз итальяндық Nui Nui баспасымен таныстық және бір жыл ішінде бірнеше бірлескен жобаларды жүзеге асыра алдық. Біз ежелгі өркениеттер туралы поп-ап және 3D-кітаптар сериясын шығардық және бүгін де Қазақстан туралы осындай жобалармен жұмыс істеп жатырмыз. Бұл көрмеде Nui nui-мен ынтымақтастықта құрылған «Ағылшын тілін оңай үйренеміз», «Ағылшын тілін оңай үйретеміз» және «Қазақ тілін оңай үйретеміз» сияқты интерактивті аудиокітаптарды ұсындық. Сонымен қатар біз бестселлер – «Абай» энциклопедиясын, «Ғарыш құпиялары» энциклопедиясын, бұрын үш тілде жарық көрген бірқатар балалар кітаптарын әкелдік. Бұл басылымдар Қазақстанды және оның мәдени жетістіктерін көріп, танып еске алып отыратын Еуропада тұратын отандастарымыздың қызығушылығын тудырды.
El.kz: Көрмеде одан әрі ынтымақтастық үшін қандай мүмкіндіктер ашылды?
Дидара Алина: Көрменің маңызды нәтижелерінің бірі балалар әдебиетіне маманданған қытайлық beijiao сhildren joy education & Technology компаниясымен келіссөздердің басталуы болды. Біз бұл ынтымақтастықта зор әлеуетті көріп отырмыз, өйткені ол бізге Қазақстанда да, одан тыс жерлерде де сұранысқа ие бірегей материалдарды жасауға мүмкіндік береді. Мұндай серіктестіктер біздің миссиямыздың маңызды бөлігі болып табылатын озық әдістер мен технологияларды бейімдеуге көмектеседі. Сондай-ақ оқырмандарымызға сапалы және заманауи білім беру ресурстарын ұсыну.
El.kz: Осы халықаралық форумға қатысқаннан кейін «Arman-PV» және жалпы қазақстандық кітап шығарудың жоспары қандай?
Дидара Алина: Біз «Arman-PV» баспасын белсенді түрде дамытуды және кітап шығаруда жаңа тәсілдерді енгізуді жалғастыруға тырысамыз. Оқулықтардан басқа, біз көркем әдебиет пен тарихи жобаларды жасаумен айналысамыз. Бұдан өзге оқулықтардың электронды нұсқалары ұсынылған жерде цифрлық платформамызды еkitap.kz кеңейтуді жоспарлап отырмыз. Бұл студенттерге оқу материалдарына елдің кез келген жерінен қол жеткізуге мүмкіндік береді, әсіресе шалғай аймақтар үшін маңызды. Біз сондай-ақ оқырмандарымызға сапалы және заманауи білім беру ресурстарын ұсыну үшін халықаралық серіктестермен жаңа жобалармен жұмыс істеуді жалғастырамыз. Қазақстандық кітап шығару дамып келеді және мұндай іс-шаралар қазақстандық мәдениет пен білім беруді әлемдік сахнада ілгерілетуге ықпал ете отырып, әріптестерімізден үйренуге және өз жетістіктерімізбен бөлісуге көмектеседі. Біздің кітаптарымыз Қазақстан халқына қызмет ететініне, білімге деген қызығушылықты шабыттандыратынына және қолдайтынына, сондай-ақ даму мен таным үшін жаңа мүмкіндіктер жасайтынына сенімдіміз.
Айта кетейік, Франкфурт кітап көрмесіне 95 елден келген 4 мыңнан аса қатысушы өз өнімдерін көрсеткен. Оның ішінде елімізден барған отандық баспалар, ұлттық мемлекеттік кітап палатасының өкілдері, жазушылар мен әдеби агенттерден құралған 30-дан аса делегация бар.
5 күнге созылған жәрмеңкеде Мәдениет және ақпарат министрлігінің мұрындық болуымен Қазақстан стэнді ұйымдастырылды. Таңдаулы басылымдар арасында ақын, жазушыларымыздың шетелде жарық көрген төл еңбектері мен халықаралық баспаханалармен болған ынтымақтастықтың табысты нәтижелері көрсетілді.
Франкфурт кітап көрмесі – әлемдегі ең үлкен кітап жәрмеңкесі. Ол Франкфуртта жыл сайын қазан айының ортасында өтеді. Бұл жаңалықтармен танысуға, жалпы кітап шығару нарығының тенденцияларын білуге болатын орын. Сондай-ақ аталған кітап жәрмеңкесі – кәсіпқойлар конгресі. Мұнда олар басқа континенттегі дистрибьюторлармен байланыс орнатуға, танымал мәтінді басып шығару құқығын алуға, типографиялық инновациялармен танысуға келеді.
Мұнда кітаптар, журналдар, газеттер және басқа да баспа және мерзімді басылымдар, атластар мен карталар, электронды ақпарат құралдары, күнтізбелер, комикстер, өнер туындылары ұсынылады.
Frankfurter Buchmesse көрмесінде баспагерлерді, агенттерді, сатушыларды, жазушыларды, аудармашыларды, иллюстраторларды, кітапхана өкілдерін, институттарды және басқа мамандарды кездестіруге болады. Көрмеден басқа, Frankfurter Buchmesse аясында семинарлар, дөңгелек үстелдер, концерттер және басқа да мәдени іс-шаралар ұйымдастырылады.
Дәстүр бойынша көрмеге елдердің бірі құрметті қонақ ретінде қатысады. 2009 жылы – Қытай, 2010 жылы – Аргентина, 2011 жылы – Исландия, 2012 жылы – Жаңа Зеландия, 2013 жылы –Бразилия болды. 2013 жылы – Финляндия, 2016 жылы – Стамбул, 2017 жылы – Франция, 2022 жылы – Испания, 2023 жылы – Словения.
Франкфурт кітап көрмесінің тарихы 500 жылдан астам уақытқа созылады және оның негізі Франкфурт маңындағы Майнц қаласында тұратын бірінші принтер Иоганн Гуттенбергпен байланысты. Гуттенбергтің көзі тірісінде кітап сатушылар мұнда әлемдегі алғашқы кітап жәрмеңкесін ұйымдастырды. Көрменің жаңа тарихы 1949 жылы басталды, содан бері «Buchmesse» Германияның орталығында жыл сайын өтіп, планетаның ең үлкен кітап форумына айналды.
2011 жылғы жәрмеңкеге 106 елден 7384 көрме қатысушысы және 280194 келуші жиналды. 2012 жылы-281753 келуші. 2013 жылы шамамен 276000 келуші тіркелді. 2014 жылы жәрмеңкеге 7000-ға жуық экспонент, 270 000 келуші және 9000 журналист қатысты. 2016 жылы 100 елден 7150 экспонент, шамамен 278000 келуші болды, 4000 іс-шара өткізілді, 10000 журналист пен блогер аккредиттелді.
Frankfurter Buchmesse 2017 жылы өз орындарына 150-ден астам елден барлығы 286425 келушілерді тартты, бұл 2016 жылмен салыстырғанда 3% - ға өсті. 2017 жылғы жәрмеңкеге 102 елден 7300 көрме қатысып, бір апта ішінде 4000 іс-шара өткізілді.
2018 жылғы полиграфиялық, сондай - ақ электрондық аудио және визуалды өнімдерді қарауға 110 елден 7500-ге жуық көрме қатысушылары қатысты. Ұйымдастырушылардың бағалауы бойынша, көрмеге 300 000-ға жуық мамандар мен кітап сүйер қауым келді.
2015 жылдан бастап Франкфурт кітап жәрмеңкесі стендтерді ұйымдастырудың жаңа тұжырымдамасымен өтті.
2020 жылы цифрлық форматта өтті. 2021 жылы 85 елден 37 мың 500 келуші, 105 елден 36 мың сатып алушы, 80 елден 2 мыңнан астам экспонент қойылды. Ал 2022 жылы 93000 маман және 87000 жеке келушілер келді. Залдарда, әдеби агенттер мен және жаңа жұмыс экспозицияларында әлемнің 95 елінен 4000-нан астам экспонент болды.
Шетелдік баспагерлермен қатар Қазақстан стэндіне халықаралық Франкфурт кітап жәрмеңкесінің президенті де арнайы келіп, ынтымақтастықты кеңейтуге ниет білдірді. Осылайша Қазақстан авторлары жаңа баспалармен қауышса, баспагерлеріміз жаңа серіктестер тауып, қазақ шығармаларын шет елдерде кеңінен танытып, насихаттауға уағдаласқан.
Қазақстан бұрышындағы кітаптарды арнайы келіп көріп, қызығушылық танытқан шетелдік баспагерлер мен оқырмандар да көп болған.