Сауда және интеграция вице-министрі Қайрат Төребаевтың сөзінше, бизнес-форумға Ауғанстанның сауда министрі Нұриддин Азизи бастаған 200-ден астам делегация келеді. Делегацияның қалған мүшелері - бизнес өкілдері, деп хабарлайды El.kz ақпарат агенттігі.
Олар бизнестің, ірі энергетикалық, телекоммуникациялық компаниялардың өкілдері, Орталық банктің және бірқатар жеке банктің өкілдері, кілем, сусындар, асыл тас өндірушілері. Ауған делегациясының барлық мүшелері БҰҰ Қауіпсіздік кеңесінің санкциялық тізімдеріне кірмейтінін және тиісінше оларға қандай да бір шектеу шараларын қолдануға болмайтынын бірден атап өтемін, - деді ол.
Оқи отырыңыз:
Вице-министрдің сөзінше, сауданың негізгі бағыты - қазақстандық ұн.
Біз барлық ұн экспортының 70% ауған халқына жөнелтеміз. Біздің бизнесмендер осы бағытта жемісті ынтымақтасып келеді. Өткен жылы ұн жеткізу көлемі 52%-ға артты. 2021 жылы 895 мың тоннадан 2022 жылы 1,3 млн тоннаға өсті. Бидай 20%-ға артты. 2021 жылы 572 мың тоннадан 2022 жылы 687 мың тоннаға артты. Күнбағыс майы 6,2 есе артты. 2021 жылы 2825 тоннадан 2022 жылы 17,5 мың тоннаға дейін өсті. Биылдан бастап қара бидай жөнелтіле бастады. Бұл тауарлардың сұраныс әлеуеті өте зор. Мысалы, біздің Орталық Азиядағы негізгі серіктесіміз, тауар айналымы 5 млрд долларды құрайтын Өзбекстан Республикасы да қазақстандық астық пен ұнды тұтыну көлемін ұлғайтты. Соңғы уақытта Ауғанстанға экспорт әртараптандырылып, дәрілік заттарды, тыңайтқыштарды және прокатты жөнелту тұрақталды, - деді ол.
Энергетика - екі ел арасындағы ынтымақтастықтың негізгі бағыттарының бірі. Қазақстан – өңірдегі ең ірі мұнай және газ өндірушілердің бірі, ал Ауғанстан өзінің дамуы үшін энергетикалық ресурстарға мұқтаж.
Энергия тасымалдаушыларды өндіру және тасымалдау бойынша жобаларды іске асыру мүмкін, бұл екі елге де өз экономикасын нығайтуға мүмкіндік береді. 2013 жылдан бастап Ауғанстанда қазақстандық компаниялардың 6 сауда-экономикалық миссиясы өткізілді және жеткізілетін тауарлардың номенклатурасы әр жолы кеңейіп келеді, - деді ол.
Биыл Герат қаласында Қазақстанның сауда үйінің ашылуы оңды болды. Бұл елдер арасындағы сауданы әртараптандырудың және ағымдағы көлемді арттырудың тағы бір арнасы болмақ. Жалпы, біздің бағалауымыз бойынша, Қазақстанның Ауғанстанға 500 млн АҚШ долларынан астам сомаға жеткізудің қосымша экспорттық әлеуеті бар.
Ауғанстан Қазақстанға жемістер, көкөністер, жаңғақтар мен өзінің ауыл шаруашылығы өнімдерін ұсына алады. Ауған кілемдері жоғары сапалы және ерекше дизайнымен тартымды. Ауғанстанның Герат провинциясында өсірілген Шафран жоғары сапалы әрі Брюссельдегі халықаралық дәм және сапа институтының бағалауы бойынша байқауларда бірінші орынға ие. Бірақ бағасы бәсекелестерден айтарлықтай ерекшеленеді, ауған өндірушілерінің көтерме бағасы бір грамм үшін 1,5 доллардан 10 долларға дейін, ал жоғары деңгейлі мейрамханалар оны 30-35 еуроға сатып алуға дайын. Баршаңызды ЭКСПО-дағы Конгресс-орталықта 4-5 тамыз аралығында өтетін көрмеде ауған тауарларының сапасымен танысуға шақырамыз. Көрме аясында ауған кәсіпкерлері ең танымал тауарлардың барлық ассортиментін ұсынады. Орталық Азияның барлық елдерінің ішінде Ауғанстан Қазақстанмен сауда жасайды. Өткен жылы өзара тауар айналымы 1 млрд-қа жетті. Алдағы жылдары біз бұл көрсеткішті 3 млрд-қа дейін жеткізуді жоспарлап отырмыз. Қазақстанның сауда бағыттарын әртараптандыру - Ауғанстан-Орталық Азия, Үндістан және Парсы шығанағы елдері арасындағы байланыстырушы көпір. Ауғанстанның көлік-логистикалық әлеуетін асыра бағалау қиын, бұл Пәкістанға 220 миллион халқы бар ең қысқа жол, - деді ол.
Сондай-ақ Қазақстанға Карачи және Гвадар теңіз порттарына, одан әрі Үндістанға, Таяу Шығыс елдеріне, Африкаға шығу мүмкіндігін ашады. Бұл қазақстандық экспорттаушылар үшін жаңа және өте тартымды сауда нарықтары. Қазір біз Ауғанстан арқылы Пәкістанға жаңа сауда жолдарын әзірлеп жатырмыз. Біз Пәкістанның көлік қызметтері нарығындағы ірі ойыншымен, National Logistics cell компаниясымен келісімге келдік. Ол Пәкістаннан Қазақстанға Ауғанстан арқылы және кері қарай тауарлардың қауіпсіз және жылдам транзитін қамтамасыз етуге дайын, бұл небәрі 4000 км, біз пилоттық режимде жүктерді осы маршрутпен жеткілікті қысқа мерзімде жөнелтуді сәтті сынап көрдік. Экспорттаушылар үшін тартымды жағдайларды қалыптастыру мақсатында түрікмен тарапының Ауғанстан бағытында өз аумағы бойынша жүктердің транзитіне 30% жеңілдік беруі туралы уағдаластыққа қол жеткізілді. Сонымен бірге біз Ауғанстанға ұн мен астықты тепе-тең негізде жеткізу үшін Өзбекстанмен елдеріміздің аумақтары бойынша транзиттік темір жол тасымалдарына жеңілдікті шарттар беру жөніндегі уағдаластықтарды нығайттық.
Перспективалы бірлескен жобалар Қазақстан Орталық Азия елдерінің Оңтүстік Азия, Таяу Шығыс елдерімен үздіксіз өңіраралық ынтымақтастығын қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін Мазари-Шариф – Кабул – Пешавар темір жол трансафған көлік дәлізін салу бастамасын жоғары бағалайды. Бұл бағыт сауда-экономикалық ынтымақтастық динамикасына жаңа серпін береді. Қазақстан оның құрылысына қатысуға дайын. Ауғанстан Қазақстан сияқты әлемдегі ең бай минералды ресурстарға ие, атап айтқанда, мұнай, газ, көмір, мыс, күміс, алтын, кобальт, күкірт, қорғасын, мырыш, сирек жер элементтері, темір рудасы, тұз, бағалы және жартылай бағалы тастар. Сонымен қатар Ауғанстан литий қоры бойынша №1 ел болып табылады, ол болашақтың металы екені белгілі, - деді сауда және интеграция министрі.