27 Қараша 2014, 06:21
Karakalpak mutfağı Kazak, Özbük, Türkmen gibi halkların mutfakları ile benzerdir.
Et yemeklerinden sığır eti, koyun eti, deve eti, at eti, tavşan eti ve kuş eti tüketilir. Özellikle, koyun eti ve sığır eti. Karakalpaklar Müslüman halkı olduğundan yemekte domuz eti kullanmazlar.
En yaygın yemekler – gurtik, pilav, lamian, manpar, şaule, mantı, samsa, börek, çorba, çorba-maşaba, erişte çorbası’dır.
Buğday unundan hazırlanan bazlamalar neredeyse tüm yemeklerle servis edilir.
Yemekle birlikte sütlü siyah çaya veya yeşil çay içerler. Bu, Orta Çağ’dakı göçebe hayattan kaynaklanan bir gelenektir. O yalnızca Karakalpaklar’da değil, Kazak ve Türkmen halklarında da vardır.
Orta Asya’dakı diğer halklar gibi, Karakalpaklar da pilav, çorba, mantı gibi Doğu yemekleri hazırlarlar. Tabii, Karakalpak mutfağının kendi özellikleri vardır: gurtik (jueri, (cugari), buğday gurtiği, şaj gurtik, may gurtik ve b.), pilav, şaule, lagman, kespas (erişte, manpar, narın, mantı, börek (yeşillikten hazırlanmış börek, sudan hazırlanmış börek, mayek börek), aksaulak (çorbalı aksaulak, kavunlu aksaulak və b. (aksaulak – lavaş), karma (balıklı cugari), maşaba, sutlaş, goje, samsa, kırmış, koş nan, zagara nan və başkaları.
Karakalpaklar’ın en yaygın yemeklerinden biri – jueri gurtik ve may gurtik’tir. Bu eski bir yemektir, ama bugün de Karakalpak kadınları onu sık sık hazırlarlar.
Durama – küçük hamur parçaları ile birlikte ince ufalanmış ettir.
Balık – Karakalpaklar’ın en çok sevilen yiyeceklerindendir. Çoğunlukla balığı kızartılmış yiyerler. Yanı sıra karmaşık yemek nevlerine karma, uıldırık nan, kakpaş (kurutulmuş balık) aittir. Günlük tayin içinde süt ürünleri, kavun ve kabak hakimdir.
Ana yemek nevleri ve çorbalar
Beşparmak
Dimlama — soğan veya başka sebzeler ilavese ile güveç
Dolma — sarma
Kabob — kebap
Kuırdak — sebze sos ilavesi ile ızgara et
Katıkli — yoğurt ilavesi ile çorba
Lamian
Mantı
Moşkiçiri — maş fasulye ilavesi ile pirinç lapası
Maşhurda — maş fasulye ilavesi ile pirinç çorbası
Narın — et lavesi ile erişte
Pilav
Samsa — kurabiye
Ugra (erişte)
Çalop — yoğurt ilavesi ile soğuk çorba
Çuçvara — börek.
Şaule — Pirinç lapası.
Şurpa — et ve patates ilavesi ile çorba.
Süt yemekleri
Katık — kaynatılmış sütten yapılan içecek.
Suzbe — katığın suyunu akıttıktan sonra elde edilen kesmik ürünü.
Kurt — kesmiğe tuz ilave etmekle yapılan yuvarlak şekilli ürün.
Ayran — kaynatılmış sığır veya koyun sütüne maya ilave etme ve mayalama yoluyla hazırlanan fermente ürün.
Kumıs — kısrak sütü.
Smatullayeva Aygerim