Елімізде бизнес бастау – кәсіпкерлік әлеуеті зор, экономикасы өсіп жатқан елдегі тиімді мүмкіндіктердің бірі. Елде шағын және орта бизнеске қолайлы жағдай жасалған, бұл өз кәсібін ашқысы келетіндер үшін таптырмас мүмкіндіктер береді. Ендеше, Қазақстанда бизнес бастау үшін қажетті қадамдар, құқықтық талаптар мен маңызды аспектілерді қарастырайық.
Нарықты зерттеу. Ең алдымен, сізге нарықты мұқият зерттеу қажет. Бұл процесс сұранысты, бәсекелестерді, тұтынушылардың қажеттіліктерін және өзіңіздің бизнесіңіз үшін қай саланың тиімді болатынын анықтауға көмектеседі. Кәсіпкерлер арасында ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп, қызмет көрсету және технология секторы үлкен сұранысқа ие. Сонымен қатар, елде туризм, IT және логистика салаларында бизнеске үлкен мүмкіндіктер бар.
Бизнес идеяны таңдау. Нарықты зерттеген соң, болашағы зор бизнес идеяны таңдау маңызды. Қазақстанда бизнес идеялар келесі бағыттарда тиімді болуы мүмкін:
Ауыл шаруашылығы (егіншілік, мал шаруашылығы).
Сауда-саттық және онлайн бизнес.
Қызмет көрсету (мейрамхана, қонақ үй бизнесі, IT қызметтер).
Өндіріс және экспорт.
Бизнес идеяңыздың жүзеге асу мүмкіндіктерін, бәсекелестік деңгейін және нарықтағы орнын бағалау үшін бизнес жоспар құрастыру пайдалы.
Бизнес құрылымын таңдау. Қазақстанда бизнес ашу үшін бірнеше құқықтық құрылымдар бар. Олардың ішіндегі ең танымал түрлері:
Жеке кәсіпкерлік (ЖК) — бұл шағын бизнес үшін ең қарапайым құрылым. ЖК ретінде тіркелу процесі жеңіл және салық салу режимі икемді.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестік (ЖШС) — егер сіз үлкенірек бизнес бастауды жоспарласаңыз немесе серіктестермен жұмыс істегіңіз келсе, ЖШС ең қолайлы нысан.
АҚ (Акционерлік қоғам) — ірі бизнес немесе көп инвесторларды қажет ететін кәсіп үшін пайдаланылады. Бұл құрылым күрделі басқару жүйесін және заңнамалық талаптарды қамтиды.
Бизнес құрылымын таңдау кәсіпкерлік мақсатыңызға, салықтық артықшылықтарға және жауапкершілік деңгейіне байланысты болады.
Тіркеу процесі. Бизнес бастау үшін алдымен оны заңды түрде тіркеу қажет. Қазақстанда кәсіпкерлікті тіркеу үдерісі келесідей сатылардан тұрады:
Мемлекеттік кірістер департаментіне немесе онлайн (eGov) порталында тіркеу өтінішін беру.
Заңды мекенжайды тіркеу және қажет болған жағдайда бизнеске лицензия алу.
Құрылтай құжаттарын дайындау (ЖШС немесе АҚ үшін).
Банктік шот ашу және салық органдарында тіркелу.
Онлайн тіркеу жүйесі арқылы ЖК немесе ЖШС-ны бір күн ішінде тіркеуге болады.
Салық жүйесі және жеңілдіктер. Елімізде кәсіпкерлерге арналған салық жүйесі икемді және түсінікті. Шағын және орта бизнес үшін бірнеше салық режимдері ұсынылады:
Жалпы салық салу режимі (корпоративтік табыс салығы, қосылған құн салығы).
Жеңілдетілген салық режимі (шағын бизнес үшін), мұнда кәсіпкерлердің айналымына байланысты жеңілдіктер беріледі.
Ауыл шаруашылығы, өндіріс, IT және инновация секторларында жұмыс істейтін кәсіпкерлерге мемлекет тарапынан түрлі салық жеңілдіктері мен субсидиялар ұсынылады.
Бизнесті қаржыландыру. Қазақстанда бизнесті қаржыландыру үшін бірнеше әдістер бар:
Өз қаражаттары — бастапқы капиталды өз қаражатыңызбен қамтамасыз ету, бизнесіңіздің қаржылық тәуелсіздігін сақтайды.
Банктік несиелер — Қазақстандағы банктер бизнеске арналған несиелерді жеңілдетілген шарттармен ұсынады, әсіресе егер кәсіп ауыл шаруашылығы немесе өндіріс саласына қатысты болса.
Мемлекеттік бағдарламалар — Қазақстанда кәсіпкерлерді қолдау бағдарламалары бар, мысалы: «Бизнестің жол картасы», «Қарапайым заттар экономикасы» және тағы басқа. Бұл бағдарламалар аясында пайыздық мөлшерлемені субсидиялау, кепілдіктер беру және гранттар ұсыну қарастырылған.
Инвесторлар мен венчурлық капитал — Егер сіздің бизнесіңіз үлкен инвестицияларды қажет етсе, венчурлық капитал немесе жеке инвесторлар табу арқылы қаржыландыруға болады.
Бизнес бастау барысында елдің заңнамалық талаптарын ескерген жөн. Қазақстандағы кәсіпкерлер:
Еңбек кодексі бойынша жұмысшылардың құқықтарын қорғауы тиіс.
Экологиялық талаптарға сай болуы керек, әсіресе өндірістік және ауыл шаруашылық салаларында.
Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікті дұрыс жүргізуі қажет.
Сонымен қатар, кейбір салаларда арнайы лицензиялар қажет болуы мүмкін, мысалы: медициналық қызметтер, фармацевтика, құрылыс, алкоголь өнімдерін сату және тағы басқа.
Бизнес сәтті болуы үшін тиімді маркетинг стратегиясын әзірлеу қажет. Қазақстанда кәсіпорындар өз өнімдерін немесе қызметтерін танымал ету үшін бірнеше маркетинг құралдарын қолдана алады:
Интернет маркетинг — әлеуметтік желілер, контекстік жарнама, SEO және онлайн сауда.
Клиенттермен тікелей байланыс — сапалы қызмет көрсету және клиенттердің пікірлерін ескеру.
Жарнамалық акциялар мен ұсыныстар — клиенттерді тартудың тиімді әдісі.
Қазіргі заманда интернет-дүкен ашу немесе жеткізу қызметін ұсыну бизнестің дамуына үлкен серпін бере алады.
Қазақстанда бизнес жүргізудің өзіндік мәдени ерекшеліктері бар. Қарым-қатынас мәдениеті мен серіктестік қарым-қатынас орнату маңызды фактор екені анық.
Құрмет пен сенімге негізделген іскерлік байланыстар — бұл ұзақ мерзімді серіктестіктің негізі.
Келіссөздер кезінде шыдамдылық пен сыпайылық маңызды рөл атқарады.
Әлеуметтік жауапкершілік — азаматтық қоғамда іскерлік беделге үлкен мән беріледі, сондықтан бизнесті әлеуметтік жауапкершілікпен жүргізу абыройлы қадамның бірі болмақ.
Елімізде бизнес бастау көптегенжаңа мүмкіндіктерге жол ашады, бірақ ол үшін нарықты зерттеу, заңнамалық талаптарды түсіну және дұрыс қаржылық жоспарлау қажет. Мемлекет тарапынан шағын және орта бизнесті қолдауға арналған бағдарламалар бар, бұл жаңа бастаған кәсіпкерлер үшін үлкен көмек бола алады. Бастысы – нақты мақсаттар қою, нарықта өз орныңызды табу және ұтымды маркетинг стратегиясын құру.