Дубай қаласында (БАӘ) ЭКСПО 2020 аумағында COP28 шеңберінде Орталық Азия павильоны жұмысын бастады. Бұл аймақ елдері үшін бірігіп, әрекет етудің, өз проблемалары мен климаттың өзгеруімен күресу қажеттіліктерін халықаралық қауымдастыққа жариялаудың тағы бір бірегей мүмкіндігі. Бұл павильон пікір алмасу, бірлескен өңірлік Климаттық бастамалар мен басымдықтарды таныстыру үшін бірегей платформа болады, деп хабарлайды El.kz ақпарат агенттігі экология және табиғи ресурстар министрлігіне сілтеме жасап.
ОА павильонының ашылуында атап өтілгендей, Орталық Азиядағы климаттың өзгеруіне, құрғақшылық пен су тасқынына қарсы бірлескен күш-жігерсіз жылына ЖІӨ-нің 1,3% мөлшерінде залал келтіреді, ал 2050 жылға қарай барлық Орталық Азия елдерінің ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігі 30% - ға төмендейді. Сонымен қатар, біздің мұздықтарымыздың ауданы 30% – ға қысқарды, ал біздің өңірдің екі өзені – Сырдария мен Амудариядағы су деңгейі 2050 жылға қарай шамамен 15% - ға төмендейді. Өз кезегінде, климаттың өзгеруінің салдары 2050 жылға қарай Орталық Азия аймағында 5 миллионнан астам ішкі мигранттарға әкеледі.
ОА павильонының ашылу салтанатына ҚР Экология және табиғи ресурстар министрлігінің Климаттық саясат департаментінің директоры Сәуле Сабиева, ОА өңірлік экологиялық орталығының атқарушы директоры Зафар Махмудов, БҰҰ РКИК хатшылығының өкілі Ольга Пилифосова, сондай-ақ Орталық Азияның барлық елдерінің, соның ішінде Қырғызстан, Тәжікстан, Түрікменстан және Өзбекстанның өкілдері қатысты.
«Бұл тарихи сәт. Біз өз аймағымызды таныстыру және біздің заманымыздың ең қиын сынақтарының бірінің шешімдерін жаһандық іздеуге қатысу үшін осында жиналдық. Ағымдағы жыл күн сайын адамдар мен экожүйелердің өмірін бұзатын климаттың өзгеруінің жағымсыз әсерлерінің тағы бір дәлелі болды. Ыстық пен құрғақшылық рекордтық өрттер мен егіннің жоғалуына әкеледі. Су тасқыны, құрғақшылық және дауылдан халықтың өлімі он жыл бұрынғыдан 15 есе жоғары болды. Орталық Азия өңірі осы жағымсыз әсерлерден аман қалды», - деді павильонның ашылуына қатысушыларға ҚР Экология және табиғи ресурстар министрлігінің Климаттық саясат департаментінің директоры Сәуле Сабиева.
«Өңір елдерінің ынтымақтастығы маңызды, өйткені олар жаһандық климаттың өзгеруі жағдайында ортақ проблемаларға ие. Тараптардың бұл конференциясы да маңызды, өйткені біз Париж келісімінің мақсаттары қаншалықты орындалатынын бірінші жаһандық бағалаудың шарықтау шегін белгілейтін маңызды шешім қабылдауды күтеміз. Сонымен қатар, біз климаттың өзгеруіне бейімделудің жаһандық мақсаты бойынша шешім күтеміз. Кедергілердің бірі-қаржыландырудың болмауы немесе жеткіліксіздігі. Биылғы жыл осы жаһандық процестерді өңірлік жемісті ынтымақтастыққа енгізуге бірегей мүмкіндіктер береді, бұл климаттың өзгеруіне жол бермеу және оған бейімделу бойынша нақты нәтижелер береді», - деп атап өтті ОА павильонының ашылуында БҰҰ РКИК хатшылығының өкілі Ольга Пилифосова.
«Біздің қоғам СОР28 Орталық Азия павильонының ашылуын қолдайды, өйткені трансшекаралық ынтымақтастық бүгінгі күні айтылған сын-қатерлерге жауап беру үшін маңызды. Қазір ОА өңірі алдында қандай сын - қатерлер бар екенін аз адамдар біледі және бүгінде бұл ақпаратты әлемдік қоғамдастыққа көбірек жеткізуге мүмкіндік бар», - деді Орталық Азиядағы неміс техникалық ынтымақтастық қоғамының өңірлік үйлестірушісі Торстен Брезина.
Өз кезегінде Орталық Азияның өңірлік экологиялық орталығының директоры Зафар Махмудов сонымен қатар СОР28 шеңберінде Орталық Азия павильонының ашылуының тарихи маңыздылығын растады.
«Біздің ортақ үйіміз, Дубайдағы осы келіссөздер процесінде Орталық Азияның бір бөлігі болып табылатын павильонымызды ұйымдастыру біз үшін мәртебе деп санаймын. Осындай маңызды қадамдармен біз климаттың өзгеруінің салдарын азайту және олардың жағымсыз салдарын болдырмау жөніндегі ортақ мақсатымызға қол жеткізуде өңір елдерін жақындастырамыз деп үміттенеміз», - деді Зафар Махмудов. – Орталық Азия елдерінің барлық өкілдеріне және демеушілерге ОА павильонын ұйымдастыруға және ашуға қатысқаны үшін алғыс білдіремін. Аймақ елдерінің бүкіл әлемге парниктік газдар шығарындыларының алдын алуға үлкен үлес қосып жатқанымызды көрсетуге мүмкіндіктері артып келеді. Бұл күш-жігер артып, ОА аймағы көбірек естіледі деп үміттенемін".
Айта кетейік, ОА павильонының бағдарламасында 40-тан астам маңызды іс-шара ұйымдастырылады.
Өңір өкілдері Дубайда ОА павильонын ашу аясында СОР28 алаңдарында БҰҰ-ның Климаттың өзгеруі туралы негіздемелік конвенциясы тараптарының 28-ші конференциясы үшін Орталық Азия елдерінің бірлескен мәлімдемесін жасады. Онда өңірдің 5 елінің Үкіметтері жаһандық климаттың өзгеруіне байланысты проблемалар мен сын-қатерлерді шешуге өздерінің біртұтас ұстанымдары мен міндеттемелерін растайды.
Сондай-ақ, бірлескен мәлімдемеде ОА елдері Орталық Азия үшін бірнеше басым және проблемалық бағыттарды, соның ішінде ОА тұрақтылығын, қауіпсіздігін және өркендеуін арттыруға ықпал ететін Орталық Азияның Климаттық тәуекелдерінің әсерін барынша азайту үшін өңірлік диалог пен ынтымақтастықтың маңыздылығын атап өтті.
Айта кетейік, бүгін, 2023 жылғы 1 желтоқсанда, СОР28 тараптарының кездесулері аясында әлемдік көшбасшылар 2023 жылғы 1-2 желтоқсанда өтетін климаттың өзгеруіне қарсы күрес жөніндегі дүниежүзілік саммитке қатысты. ашылу салтанатында БАӘ Президенті-Шейх Мұхаммед ибн Заид ибн Сұлтан Әл Нахаян, Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы Антонио Гутерриш және Ұлы Мәртебелі сөз сөйледі Король Чарльз III.
Біріккен Араб Әмірліктерінің президенті шейх Мұхаммед бен Заид саммитке қатысушыларға арналған құттықтау сөзінде жаһандық климаттық шешімдер үшін 30 миллиард долларлық климаттық қор құратынын жариялады. Оның айтуынша, қор климаттың өзгеруіне қарсы қаржыландыру тапшылығын жоюға арналған және 2030 жылға қарай 250 миллиард доллар инвестицияны ынталандыруға бағытталған.