19 Қыркүйек 2013, 06:10
«Эспрессо» атты апталық басылымды шығару туралы идея Сарино Бенедетти бастаған журналистер тобынан шықты. Олар солшыл-либеральдың көзқарасты ұстанған еді. Апталыққа қаржы жағынан өнеркәсіп өкілдері қолдау көрсетіп, алғашқы нөмірі 1955 жылы күзде жарық көреді. Газет пішіні 16 жолақтан құралып, радикалды партияның көзқарасын ұстанып, саяси-зертгеу мақалаларымен кеңінен танылады. Желтоқсан айында «Эспрессо» Римдегі мүлік сату саласындағы коррупцияны әшкерелейді, сонын нәтижесінде 1958 жылы наурызда басылым редакторы қызметінен шеттетілетіні тураты шешім қабылданады. «Эспрессо» журналының зерттеу қызметі Италия журналистикасында маңызды орынға ие болып,1950 жылдың ортасында ол беделді басылымға айналады. 1956 жылысәуірде «Джорно» күндепікті газеті жарық көріп, оның пайда болуы көп жағдайда экономикалық биліктегі жоғары эшелоңдағы шенділерге қарсы күреспен байланыстырылады. «Джорно» дәстүрлі басылымдардан пішіні мен мазмұны жағынан өзгешеленді. Беттері 8 бағаннан (1-шапкасы, 7-верстка) тұрды. «Оқиға» атты күнделікті айдары қысқа да нұсқа, маңызды болды. Бір жолағы да «Ветрина» маңызды деген жаңалықтардан тұрды. Ішкі бөліктеріңде тақырыптар бойынша бөлінген материалдар басылып, газет иллюстрациядан тұратын көңіл көтеретін сипатта болды және кешкі саны жарық көрді. Саяси сипатты солшыл бағьтты ұстанды. «Джорно» шетелдерде жаңашыл бағьпымен танылды. «Таймс» оны Италия баспасөзінің тарихыңдағы дәстүрлі жүйеден ерекшеленген ерекше қадам деп атап өтті. «Джорно» таралымы алдымен Миланда шарықтау шегіне жетті, бірақ көптеген оқырмаңдар газеттің жаңашыл сипатын сынға алды. Алдымен кешкі санынан бас тартты, кейін жаңа акционерлердің пайда болуына қарсы шықты. Сондықтан газет «ЭНИ-дің» қарамағына өтіп, нәтижесіңде оның бас редакторы да өзгерді. Валобдинидің орнына Пьетро тағайыңдалып, ол көптеген талантты журналистер мен жазушыларды қызметке тартты. Мәдениет туралы бөлім ұлғайтып, басылымның таралымы артып, сол арқылы күнделікті газеттердің ситимонолизация үрдісі бастау алды. Жыл өткен сайын газет таралымы көбейіп, пішіні жақсарып, мазмұны жетіле түседі.
1960 -1970 жылдары Италияда БАҚ арқылы терроризмді сынау басталды. Италия бұл жылдары фашистік емес топтар мен анархистерге арналган полигон алаңына айналды. 1970 жылы қайғылы қызыл бригадалар қызмет еткен болатын. Италиядағы ең басты қайғылы оқиға ХДП лидері Альде Мороны ұрлап, өлтіру болды. Бұл жағдай террористік топтардың қызметін әшкерелеуде БАҚ-тың маңызды орнын көрсетті. Қызыл бригадалармен келіссөз жүргізіп, оны халыққа жеткізу-жеткізбеу тек партияның емес, баспасөздің де міңдетіне айналды. Көп газеттер террористермен келіссөз жүргізуден бірден бас тартты. Ал бұларға қарсы бағьпты ұстанган тек «Социалистік Аванти» және бірнеше басьшым ғана Партиялық басылымдар қатыгез полемикаға тап болып, Альде Моронмен болған трагедиялық жағдай бұл мәселенің ең қиыны екенін атап көрсетті. Мұндай мәселелер 1960 жылдардың аяғыңда пайда болды. Ол кезде судья Д Уссоны ұрлап кеткен болатын. Қызыл бригадалар өздерінің талаптарын басып шыгғарды. Онымен «Мессаджеро», «Секолло19», «Аванти», «Лота Континоа» келіскен болатын. Қызыл бригаданың басшысымен сұхбат жүргізу сол кездің сенсациясына айналып, ол «Эспрессо» беттерінде жарияланған болатын. «Джорнал» директоры террористердің талаптарын жариялауға дайын екендігін білдірді. Олар тек судьяны босатқан соң ғана жүзеге асыратындарын жеткізді. Сера жұмысының карьфасы баспасөзді толық тыныштыққа ұрындырады. Ал шешімі Альде Моронмен байланысты болды. Дәл осы кезде сот пен баспасөз арасыңдағы қарым-қатынаста қиындықтар туыңдады.
Дереккөз: Шындалиева Меңдігүл
"Шетел Журналистикасы"