18 Қыркүйек 2013, 04:44
1970 жылға дейін журнал тарихы оқырман аудиториясын арттыру үшін күрес жүргізді. 1960 жылдын басында оның таралымы 6 миллион дана бодды. 1946 жылдан бастап Парижде журналдың Еуропалық екі апталық шығарылымы тарады. Ал 1953 жылы «Life an Espanol» журналы шыға бастады. Ол латын-американдыық оқырманға бағытталған шет тілінде шығатын алғашқы үлгісі болды.
Француз текстил фабриканты және баспагер Ж. Пруво 1938 жылы «Маісһ» спорт апталығын сатьш алады. Басылымның құрылымын қарап шыққан соң ол оны «Laif» («Өмір») журналының үлгісімен апталық иттюстрациялық басылымға айнадырады. Соғысқа дейінгі кезеңде журнал таралымы 80 мыңнан 140 000 данаға дейін жетті. Ал соғыстан кейінгі кезеңде 1,5 миллионнан асып түсті. Ал 1960 жылы 1 800000данаға дейін жетті. «Рагіз та1сЬ> журналының беделі артып. АҚШ журнатистерінің стилі мен жұмыс тәсілін пайдалануға әкелді.
Бұқаралық иллюстрацияльіқ журналдардың дамуы фоторепортаж, фотоочерк сияқты жанрлардың дамуына септігін тигізді. Олардын құрылтайшысы Р.Сапа, М7.Бурке-Уайт, А.Айзенштандт, Д.Д.Дункан (АҚШ), Ж.Картье-Брессон (Франпия) болды. Бұқаралық журналдар тенденциясы жарнама бизнесімен тығыз байланысты болды. Жарнамалық технологиялардың дамуымен жарнама берушілер нақты бір ортаға бағытталған журналдарға көшті. Себебі, жалпы партияға таратқаннан гөрі белгілі бір адамдар тобына арналған жарнама беру олар үшін тиімді болды. 1970 жылдардың басында бұқаралық иллюстрацияльіқ журналдардың дағдарысы басталды. Осы кездері «Laif» («Өмір») журналының аналогымен шығып отырған Еуропалық журналдар осындай қиыншылықтарға тап болды. Соның ішінде француздардың «Париж матч» журналы да бар. 1973 жылы таралымы 645 304 данаға дейін төмендеген. Үш жылдан кейін журнал қатты дағдарысқа ұшырап, Д.Филлиппачидің меншігіне айналады. Ол журналдың концепциясын шегертіп, саяси ақпаратты таратуға баса назар аударады. Алайда «Париж матчтың» жақсы жағы да сақталады яғни, нөмірдің фоторепортажы үнемі шығып отырды. Журнал таралымын миллион данаға дейін көтеруге қол жеткізді.
Апталық жаңалықтар журналдары. Соғыстан кейінгі кезенде Солтүстік Америка стиліндегі апталық иллюстрацияльіқ жаңалықтар журналы Батыс Еуропа, Латын Америкасы және Азияда кең тарады. ФРГ-да 1947 жылы «Тіте» журналының үлгісімен «Der spiegel» («Айна») журналы қалыптасты. Ал келесі жылы Батыс Германиядағы журнал саласында «Guick»журналы шықты. Ол да америкалық журнал шығару жүйесіне негізделді. Италияда бұл әдіс журнал шығарушыларды шабыттандырып олар «Ехрresso» және «Теmpo» журналдарын шығара бастады.
Францияда «Тіmе» және «Newsweek» журналдарының үлгісінде шығатын басылымдар көп кездесті. Апталық жаңалыктар журналының концепциясын алғаш болып «L Ехрress» қабылдады. Ол журналды 1953 жылы Ж. Серван Шрейбер шығарған. Сонымен бірге «Le nouvel observauter» журналын шығарушы топты да осы бағьггқа итермелеген жоғарыда аты аталған журнал еді. Бұл басылымды 1964 жылы Ж.Даниель шығарды. Ж.Даниель бұрын «L Express» журналында қызмет атқарған. 1970 жылдардың соңы мен 1980 жылдардың басыңда Испаниядағы демократиялық өзгерістер кезінде диктатор Франконың өлімінен кейін «Cambio» атты апталық журнал таныла бастады. Ол да Люсе мен Еуропалық зерттеушілер концепциясы негізінде шығарылған болатын. Еуропалық журналдардың Солтүстік Америкалық журналдармен типологиялық жағынан ұқсастығы ұлттық журналистика мектебінен шыққан журналистік кызметтер арқылы ғана ерекшеленді. Тарихи қалыптаскан Еуропалық журналистердің дәстүрі алдыңғы журналдарға тәуелді болудан сақтандырды.Сондай-ақ, саяси ой мен идеялар науқанын жүзеге асыру барысында коммерциялық БАҚ-пен бәсекелестік жағдайы туып жатты.
Еуропа елдерінің партиялық баспасөз орталығын дағдарыс жайлай түсті. Соғыстан кейінгі сәтте телеорталықтар мен коммерциялық БАҚ арасындағы бәсекелестік салдарынан, еуропалық баспа орталықтарының құлдырауы мен саяси партиялық оргаңдардың жойылуына әкелді. Германияда 100-ге жуық көп таралымды партиялық газеттер жабылып, 1990 жылы тек күңделікті «News Deutshland» газетін Социалистік демократиялық партияның жетекшісі сақтап қалды. Таралымы бұрынғыға қарағанда әлдеқайда қысқарды. Өзге партиялар баспасөз орталықтары мен басылымдарын еш сақтай алмады. Социалистік демократиялық партия өткен дәуірінде ондаған күнделікті және апталық газеттерін 1960-1980 жылдары жабуға немесе сатуға мәжбүр болды. Алдыңғы қатарды иеленген аталмыш саяси партия негізгі баспа орталығы мен басты апталық «Vorwarts» («Вперед») газетін сақтап қала алмады. Газет 1989 жылы ақысыз айлық бюллетеньге айналып, Сопиалистік демократиялық партия мүшелеріне қызмет көрсетті. Ірі германдық христиандық-демократияльіқ партиясына арнап бюллетеньдер шығарып, аз таралыммен шықты. Германия Республикасы Үкіметінің тапсырысымен жасалған зерттеулер нәтижесіне сүйенсек, азаматтардың 60 пайызға жуығын саясат қызықтырмайтын көрінеді. Яғни олар саяси партия тұсында шығатын газет-журналдарды қарамайды. Саяси баспасөз орталығының жазған ақпарат көздері тек жас неміс буындарын қызықтырса керек. 40 жастан асқан жоғарғы буын өкілдерінің 50 пайызын саяси бағыттағы «Ресей мен Германияның БАҚ-тағы жаңа технологиялары және оның дамуы» («Новые технологии и развития СМИ в России и Германии») атты күнделікті газет қызықтыратын көрінеді.
Дереккөз: Шындалиева Меңдігүл
"Шетел Журналистикасы"