10 Қыркүйек 2013, 04:12
Францияда 1939 жылы басталды. Осы кезеңде баспасөзде қалыптасқан жағдай соғыстан кейінгі журналистикаға әсер етеді. «Қисынсыз соғыс» алтын иеленген бұл кезеңде он ай бойы баспасөз жағдайы өзгере қойған жоқ. француз буржуазиясы мемлекет ішіндегі француз компартия жұмысының солшыл әрекеттерін тоқтатумен болды. Коммунистік басылымдар мен компартияға тыйым салынды, ал буржуазиялық басылымдар еш қиындықсыз өмір сүрді. 1940 жылы маусым айында Париж оккупациясы кезінде кейбір газеттер жабылып қалса, кейбір оңтүстікке «ұлы жорығын» бастады. Францияның екіден үш бөлігі оккупацияланған соң «Масқара татуласыдан» («Позорное перемирие») кейін мемлекет екіге бөлінді: баспасөздің қызметі мен оған деген шарты әртүрлі бағытта болды. Бұл жүйе «Вишийлік» деген атау алды. Осы аумақта шығып тұрған барлық басылым неміс бақылаушы насихатшыларының қарамағына алынды. Осы Насихат министрі Геббельс басқарды. Вишийлік жүйе Коллаборициниз саясатын ұстанып, соған бағынатын ұйымдар мен баспасөзді қолдап отырған. Сол арқылы өздерінің француздық фашизмін нығайта түседі. Танымал монархист Шарль Морас және оның «Аксьон Франсез» атты газеті француз фашизмінің басты идеологына айналды. Фашизмнің басқа бір табынушысы Марсей де А ұлттық-халықтық бірлестікті басқарды. Оның «Овр» атты газеті Прижде орнаған жаңа жүйе шығаруға рұхсат еткен «Виктуар», «Матен», «Пари-Суар», «Пти Паризьен» ресми газеттері шықса, кейін фашизмді насихаттаған ұлттық партияның ресми емес газеті атанды. Жүйеге ашық қолау көрсеткен «Новотан». Париждегі неміс елшілігінің кеңсесі болды. Оның директоры Жан Люшер - «Француз баспасөзінің ұлттық кәсіподағының ұйымдастырушысы – Франция бостандығын кейін атылған журналистердің бірі еді. Дәл осы жағдайға «Же сью парту» газетін шығарған Роже Бразияк та тап болған.
«Гавас» агенттігі осы жылы мемлекеттік екі бөлігінде болды. Оның жарнамалық бөлімін ұлтшылдық басып алса,ақпараттық бөлімі Виши үкіметіне қарады. Ақпарат бөлімін ұлттандырып, немістер «Дойче пахрихтен бюро» агенттігін ұлттық филиалы ретінде құрған «Француздардың ақпарат жіне баспасөз агенттігіне» бірікті.
1942 жылы 11 қарашадағы неміс насихаты қызметінің қысымынан кейін солтүстік аумақтағы газеттердің жағдайы төмендейді. Францияның оңтүстігінде құрылған «Бұрынғы фронтшылар легонының» қызметі Оңтүстік бөліктегі газеттерге Вишидің саясатын нығайта түсетінақпарат жинауға бағытталды. Осы кездердегі көп газеттер өз жұмысын тоқтатып, алдыңғы қатарлы саяси күш компартияның қолында болды.
Коммунистер заңсыз шығатын газеттерге көп көңіл бөлді. Соғыстың қиын жағдайында компартия өзінің орталық баспасөз органы «Юманитені» шығаруын тоқтатпады. Партияның басқа да басылымдарының таралымын арттыруға мүмкіндігі туды. 1943 жылы жазға қарай Ұлттық қарсылық кеңесін құру үшін көп күш жұмсалып, топтар мен ұйымдар осы кеңеске бірікті. Компартия бұл ұйымға ең үлкен партия ретінде енді. НСС-тегі (ҰҚК) Көп топтар мен ұйымдар өз атауын азат болғаннан кейін де сақтап қалды. Газет атаулары сол кездері өте танымал болған Қарсылық кеңесінің лозунгтарын көрсетіп отырды.
Меңдігүл Шындалиева
"Шетел журналистикасы"