Ит үреді, керуен көшеді

Қызу пікірталастың негізгі арқауы – жоғарыда өзіміз әңгімелеген бұқаралық ақпарат құралдары туралы заңға өзгерістер енгізу жөніндегі заң жобасы. Байқағаным – бұл пікірталас емес, егер электронды ақпарат құралдары арқылы берілетін шетел хабарларына шектеу қойылатын болса, бұл адам құқығын аяққа таптау, бұл демократияны тұншықтыру, тағы сол сияқты әбден жауыр болған үйреншікті сөздерді қардай боратқан байбалам ғана. Бұған етіміз үйренген нәрсе ретінде «Ит үреді, керуен көшеді» деп езу тартып қана қоя салуға болар еді. Алайда хабарға қатысушылардың өзгеге де құрметпен қараған жөн-ау деген тұрғыдағы әдеп пен сыпайылықтан жұрдай сөз саптаулары, үстінен түйе жүріп өтсе де мыңқ етпейді дейтін ең төзімді адамның өзін сабасынан шығарып жіберер еді. «Жау жоқ деме – жар астында» дегенді бабаларымыз осындай-осындайды көрген соң айтқан-ау шамасы. Телеарнаны қосқанымда өзге ұлттың бір өкілі телеарналардағы хабарлардың пайызға шаққандағы мөлшері жөнінде есіп отыр екен. «Егер телеарналардағы хабарлардың 50 пайызын қазіргі заң талап етіп отырғандай, мемлекеттік тілге көшірсек, онда теледидарды көрудің де қажеті болмайды. Өйткені мемлекеттік тілде берілетін сапасыз, дәмі де, татуы да жоқ қоқыс кімге керек», - деді әлгі адам екілене, шабыттана сөйлеп. Сол сол-ақ екен қандастарымыз, яғни қазақтар оның сөзін жерден жеті қоян тапқандай іліп ала жөнелді. Сондағы бір жас қазақ жігітінің айтқан сөзі жағымнан шапалақпен тартып жібергендей әсер еткенін жасырғым келмейді. «Менің алдымдағы шешеннің (оратордың) айтқанына толық қосыламын. Біз бос сөзге әуеспіз. Ұлт, тіл, дәстүр деген бір нәрселерді ойлап тауып, әуре-сарсаңға түсіп жүрміз. Мәселенің бәрі байлыққа тіреледі. Жақында байимын. Сонан кейін өз қалауымша өмір сүремін», - деді ол еш шімірікпестен. Мынаның есі дұрыс па, әлде студияға ішіп алып, масаң күйде келген біреу ме деп ойладым. Екінші сөз алған қазақ та одан қалысқан жоқ. Ол діни бірлестіктер туралы, бұқаралық ақпарат құралдары туралы заңдарға өзгерістер енгізуге қарсы екенін білдіре келіп, дінге шектеу қоюға болмайтынын айтып шыр-пыры шықты. Жас жігіттің сөз саптауынан оның мұсылман болуды мүлдем қаламайтыны анық байқалып тұрды. Тілден тіптен мақұрым екені екі бастан белгілі. Осы тұста жуырда «Қазақ әдебиеті» газетінде жарық көрген дінтанушы Асылхан Мамашұлының «Иеромонах Владимир (Өтегенов) нені көксейді?» деген мақаласы есіме түсті. Онда шоқынып, аты-жөндерін өзгертіп, христиан дінін насихаттауға белсене араласып жүрген бірсыпыра қандастарымыз жөнінде әңгімеленеді. Мынау сабазың да сондайлардың сықпытынан болар.

Қызу пікірталастың негізгі арқауы – жоғарыда өзіміз әңгімелеген бұқаралық ақпарат құралдары туралы заңға өзгерістер енгізу жөніндегі заң жобасы. Байқағаным – бұл пікірталас емес, егер электронды ақпарат құралдары арқылы берілетін шетел хабарларына шектеу қойылатын болса, бұл адам құқығын аяққа таптау, бұл демократияны тұншықтыру, тағы сол сияқты әбден жауыр болған үйреншікті сөздерді қардай боратқан байбалам ғана.

Бұған етіміз үйренген нәрсе ретінде «Ит үреді, керуен көшеді» деп езу тартып қана қоя салуға болар еді. Алайда хабарға қатысушылардың өзгеге де құрметпен қараған жөн-ау деген тұрғыдағы әдеп пен сыпайылықтан жұрдай сөз саптаулары, үстінен түйе жүріп өтсе де мыңқ етпейді дейтін ең төзімді адамның өзін сабасынан шығарып жіберер еді. «Жау жоқ деме – жар астында» дегенді бабаларымыз осындай-осындайды көрген соң айтқан-ау шамасы.

Телеарнаны қосқанымда өзге ұлттың бір өкілі телеарналардағы хабарлардың пайызға шаққандағы мөлшері жөнінде есіп отыр екен. «Егер телеарналардағы хабарлардың 50 пайызын қазіргі заң талап етіп отырғандай, мемлекеттік тілге көшірсек, онда теледидарды көрудің де қажеті болмайды. Өйткені мемлекеттік тілде берілетін сапасыз, дәмі де, татуы да жоқ қоқыс кімге керек», - деді әлгі адам екілене, шабыттана сөйлеп. Сол сол-ақ екен қандастарымыз, яғни қазақтар оның сөзін жерден жеті қоян тапқандай іліп ала жөнелді. Сондағы бір жас қазақ жігітінің айтқан сөзі жағымнан шапалақпен тартып жібергендей әсер еткенін жасырғым келмейді. «Менің алдымдағы шешеннің (оратордың) айтқанына толық қосыламын. Біз бос сөзге әуеспіз. Ұлт, тіл, дәстүр деген бір нәрселерді ойлап тауып, әуре-сарсаңға түсіп жүрміз. Мәселенің бәрі байлыққа тіреледі. Жақында байимын. Сонан кейін өз қалауымша өмір сүремін», - деді ол еш шімірікпестен. Мынаның есі дұрыс па, әлде студияға ішіп алып, масаң күйде келген біреу ме деп ойладым.

Екінші сөз алған қазақ та одан қалысқан жоқ. Ол діни бірлестіктер туралы, бұқаралық ақпарат құралдары туралы заңдарға өзгерістер енгізуге қарсы екенін білдіре келіп, дінге шектеу қоюға болмайтынын айтып шыр-пыры шықты. Жас жігіттің сөз саптауынан оның мұсылман болуды мүлдем қаламайтыны анық байқалып тұрды. Тілден тіптен мақұрым екені екі бастан белгілі. Осы тұста жуырда «Қазақ әдебиеті» газетінде жарық көрген дінтанушы Асылхан Мамашұлының «Иеромонах Владимир (Өтегенов) нені көксейді?» деген мақаласы есіме түсті. Онда шоқынып, аты-жөндерін өзгертіп, христиан дінін насихаттауға белсене араласып жүрген бірсыпыра қандастарымыз жөнінде әңгімеленеді. Мынау сабазың да сондайлардың сықпытынан болар.