Қазақтың белгілі тұлғаларының арғы тегінің өзге ұлттан екенін айтқан белгілі тарихшы Радик Темірғалиев өз пікірін дәлелдеуге дайын екенін мәлімдеді, деп хабарлайды El.kz ақпараттық агенттігі.
Тарихшы өз көзқарасын құжатпен растауға дайын екенін атады. Ол бұл жерде аталған жайтқа қатысты ешқандай мәселе жоқ екенін алға тартып отыр.
Ашуға булыққан жұрттың наразылығы бір сәтке де бәсеңдеген емес. Алайда мен бәрін тағы бір рет түсіндіруге тырысамын. Бұл тақырып бойынша көп айта бермеймін. Шамамен XVI-XVII ғасырлардың басында Найман тайпасында Мақта есімді қыз Байыстың қызы каракерей отбасында өмір сүрді. Ол шығу тегі "сарт" деп саналатын Тоқтарқожаға үйленді. "Сарттар" деген кім? Қазақтар негізінен Орта Азияның отырықшы халықтарының өкілдері – қазіргі өзбектер мен тәжіктердің ата-бабалары, - деді тарихшы.
Оның пікірінше, аты айтып тұрғандай, Тоқтарқожа исламның алғашқы таратушыларынан шыққан Қожалардың өкілі болуы әбден мүмкін. Ал бұл некеде Мақта Байжігіт пен Ержігіт атты екі ұл туған. Бірде Тоқтарқожа Отанына барғанда Ержігіт ұлын алып кетсе, Байжігіт найман анасының туыстарының арасында қалып, өсіп-өнген.
Оның шөбересі аңызға айналған Қабанбай батыр (Қабанбай – Қожағұл – Мәмбет – Байжігіт) болды. Бұл ақпарат бірнеше дереккөздерге негізделген. Мен олардан бірнеше дәйексөз келтіремін. Байыстың бірінші әйелінен шыққан қыздарының бірі Байжігіт пен Ержігіт балалары болған сарт Тоқтарқожаға үйленді. Соңғысы Түркістанды мекен еткен сарттарға кетті, ал Байжігіт атасында қалды". (Н.Я.Коншин. Орта Қырғыз Ордасы ұрпақтарының шығу тегі туралы// 1900 жылғы Семей облысының естелік кітапшасы IV шығарылым. Семей, 1900.), - деп жазды Р.Темірғалиев.
Тарихшы көптеген деректерді алға тарта отырып, қазақ арасына сіңген өзге ұлттардың ұрпағы кейін батыр болған деген дәйекті жүйелеп келтіруге тырысады.
Бұл ақпарат әртүрлі зерттеуші ғалымдардың еңбектерінде бірнеше рет келтірілген. Мен мұндай тәжірибенің қазақ қоғамында болғандығында ұятты ештеңе көріп отырған жоқпын. Бұл ашықтық пен өз ортасына басқа мәдениеттердің өкілдерін біріктіру қабілетінде, қазақ этносының күші мен өміршеңдігі болды деп ойлаймын. Көптеген ірі қазақ тайпалары мен руларының арасында дәл осындай бөлімшелер бар-бөтен адамнан, туысы жоқ жетім баладан, басқа тектегі өкілден адамдар болды. Қабанбай батырдың қазақ емес екенін ешкім айтпайды. Шежіре бойынша оның арғы атасы басқа ұлттан болған. Ал оның анасы, әжесі, үлкен әжесі қазақ болып саналады. Ең бастысы, ол өзін қазақ деп санады. Себебі этникалық сәйкестілік тек қан ғана емес, сонымен қатар өзін-өзі тану, - деп санайды
Сонымен қатар, ол шежіредегі көптеген деректерді шындыққа сәйкес келе бермейтінін де мысалға келтірді.
Мен шежіредегі ақпаратты абсолютті шындық деп санамаймын. Олар қате болуы мүмкін. Бірақ қатені жоққа шығару үшін тиісті дәлелдермен дәлелді жауап беру керек. Мүмкін, белгілі емес антикварлық дереккөздер бар шығар, мен оларды ескермедім. Бұл жағдайда ешқандай қиындықсыз мен осы мәселе бойынша өз көзқарасымды өзгертемін немесе түзетемін. Бірақ мен ешкімге кешірім сұрамаймын. - деп түйді ол.