Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім шаралары жөніндегі кеңестің құрылғанына биыл 30 жыл толып, Азиядағы қауіпсіздік пен тұрақтылықты қамтамасыз етуде мемлекеттердің ынтымақтастығы мен өзара ықпалдастығын нығайтуда өз үлесін қосты.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев сөйлеген сөзінде: «Жиырма бірінші ғасыр Азияның ғасыр болады деген болжам бүгінде шындыққа айналды. Кеңес Азия құрлығында жұмыс істейтін көпжақты ұйымдармен өзара іс-қимыл жасай отырып, мәдениеттер мен өркениеттер арасындағы дамуға, экономикалық өркендеуге және диалогқа ықпал ететін болады», - деп мәлімдеді.
Саммит нәтижесі бойынша алты құжат қабылданды. Бірінші құжат - Азия кеңесін халықаралық ұйымға айналдыру бойынша келіссөздерді бастауға және Кеңесті толыққанды халықаралық ұйымға айналдыруға жол ашты. Екінші құжат - Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім шаралары жөніндегі кеңеске қатысушы мемлекеттер басшыларының ақпараттық-коммуникациялық технологияларды және ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану саласындағы қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы ынтымақтастық туралы мәлімдемесі. Үшінші құжат - Біріккен Ұлттар Ұйымының Жаһандық терроризмге қарсы стратегиясын іске асыру жөніндегі Азиядағы өзара іс қимыл және сенім шаралары жөніндегі кеңестің іс қимыл жоспары. Төртінші құжат - Кувейтке АӨСШК-ке қатысушы мемлекет мәртебесін беру мәселесі бойынша АӨСШК саммитінің шешімі. Бесінші құжат - 2022-2024 жылдары бірлестікке төрағалық ету және мемлекеттер мен үкіметтер басшылары кеңесінің және Министрлер Кеңесінің кезекті отырыстарын өткізу мәселелері бойынша АӨСШК саммитінің шешімі. Алтыншы құжат - АӨСШК қоры туралы ереже.
Саммит Азиядағы қауіпсіздік шеңберінен шығып, Украинада болып жатқан соғысты тоқтату мәслесін де қамтыды. Түркия президенті Ердоған өз сөзінде күштер тепе-теңдігі экономикадан азық-түлік қауіпсіздігіне дейін өзгерді, көптеген салаларда үлкен сынақтар бар деді. Сонымен қатар, халықаралық қауымдастық ретінде Ауғанстанға қолдауымызды жалғастыруымыз керек дегенді айтты. Ол үлкен күш-жігер арқасында Украина астығы бойынша Стамбул меморандумы және тұтқындармен алмасуға қол жеткенін және Түркияның мақсаты - Украинадағы қан төгісті тоқтату, соғыста жеңімпаз болмайды деді.
Ресей президенті В.Путин әлем көпполярлы болып барады және жаңа күш орталықтары дамып жатқан Азия бұл жерде шешуші рөл атқарады деді. Әлемдік саясат пен экономикада айтарлықтай өзгерістер кезеңін бастан өткеріп жатқанын атап өтті. Азия жаһандық экономикалық өсудің локомотиві екенін айта отырып, Ресей де осы процестердің барлығына белсенді қатысады. Біз Азияның дамуы мен өркендеуін, сауда және инвестициялық ынтымақтастықтың кең өзара тиімді аймақтарын құруды қолдайтындарын атап өтіп, Украина мәселесін айналып өтті.
Осы орайда, 2006-2008 жылдар арасында АӨСШК Хатшылығының атқарушы директоры, 2013-2016 жылдары Түркітілдес елдердің Парламенттік Ассамблеяның бас хатшысы болған Жандос Асанов кезінде баспасөз бетінде Кеңесті қазақша қысқа да нұсқа «Азия кеңес» деп атауды ұсынған еді. Сол ұсыныс табиғи түрде қалыптасып келе жатқандығын қазақ баспасөз беттерінде Кеңес туралы ақпараттар көрсетіп отыр.
Бүгінгі таңда Кеңес мүшелерінің саны 27 елге жеткен. Осы саммит нәтижесі бойынша, Кеңеске қатысушы ел болып Кувейт кірді. Бұған дейін Кеңестің 5 саммиті өтіп, оған Түркия, Қытай, Тәжікстан және Қазақстан төрағалық етті. Азия кеңесі - Қазақстанның халықаралық табысты бастамасы болды деп айта аламыз.
Автор: журналист Махат Садық