Егер сізге танысыңыз немесе бейтаныс адам тез арада табысқа кенелу жолын білетінін және оны сізбен бөлісуге дайын екенін айтса, бұл ұсынысқа күдікпен қарағаныңыз жөн. Себебі қаржы пирамидасының шырмауына оралып, өзіңізді ғана емес, туған-туыстарыңызға да зияныңыз тиюі мүмкін.
Әдетте қаржы пирамидасын мынадай белгілеріне қарап тануға болады:
• Ақшаның нақты көлемін инвестициялау қажеттілігі.
• Үлкен қызығушылық пен инвестицияның жылдам қайтарымы туралы уәде.
• Төлемді алу үшін сіз достарыңызды өз қаржысын салуы үшін тартуыңыз керек.
• Жоба «ноу-хау» ретінде ұсынылған.
• Компания қаражат жинау қарсаңында тіркелген, оның минималды жарғылық капиталы және жалғыз құрылтайшысы бар. Сіз «Салық төлеушілерді іздеу» қызметі арқылы.
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Мемлекеттік кірістер комитетінің сайтында тіркеуді тексере аласыз.
• Әлеуметтік желілердегі белсенді және интрузивтік жарнама, түрлі презентациялар, сыйлықтардың барлық түрлерін, сыйлықтарды, ваучерлерді тарту, парақшаларды, электронды пошта хабарламаларын жаппай тарату.
• Келісімшарттың болмауы немесе ол барлық тәуекелдер клиенттің мойнына жүктелетіндей етіп жасалады және компания ешқандай жауапкершілік көтермейді.
• Компания өзін микроқаржы ұйымы, «несиелік бюро», «қарызға қарсы бағдарлама», «қаржылық қызмет көрсету орталығы», «инвестициялық компания» және т.б. деп көрсетеді. Мысалы, олар «Сізге несие беруден бас тартты ма? Біз көмектесеміз», «Біз сіздің несиеңізді қайта қаржыландырамыз! Қарыздан құтылайық!», «Жеңілдікті шарттармен ипотека алыңыз», «Тез және оңай байығыңыз келе ме?» және т.б. деп ұрандатады.
• Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі ұсынған қаржылық реттеушіден лицензиясы жоқ. Есептік тіркеуден өткен ұйымдардың тізілімі ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің ресми сайтында қызмет – рұқсаттар мен хабарламалар тізілімі айдарында орналастырылған.
• Олар компанияның банктердегі арнайы есеп айырысу шоттарын пайдаланбай-ақ қолма-қол ақша қабылдайды немесе әртүрлі интернет төлемдері мен аударымдарын қолданады.
Алаяқтық схемалардың айрықша белгілерін білу арқылы сіз өзіңізді «жалған кәсіпкерлердің» әрекеттерінен қорғап, қаражатыңызды сақтап қаласыз.
Автор: Сауле Сарбасова