Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының классификациясына сәйкес бүгінде 44 жасқа дейінгі адамдар жас болып саналады. Адам ағзасындағы қартаю процестері 40 жастан басталады, деп хабарлайды El.kz ақпарат агенттігі.
Адам ағзасының қартаю механизмдері толық зерттелмеген. Геронтологтар жыл сайын маңызды жаңалықтар ашады, ал жасқа байланысты өзгерістердің себептері ғылымдағы ең өзекті мәселелердің бірі болып қала береді. АҚШ Ұлттық денсаулық сақтау институтының мамандары қартаюға қатысты ламин-А қызметін зерттеді. Бұл ақуыз жасуша ядросының құрылымына қатысады және жасқа байланысты өзгерістерге жауап береді. Қартаю процесі ламин-А түзілуі бұзылған кезде басталады және нәтижесінде жаңа жасушалар ескілерін алмастыруды тоқтатады.
Қартаю денедегі барлық ағзалардың жұмысына әсер етеді. Көптеген процестер баяулайды, қайтымсыз өзгерістер орын алады. Дегенмен, адамдар өмір сүру салтына және тұқым қуалаушылыққа байланысты әртүрлі жаста қартаятынын ұмытпаған жөн.
40 жастан кейін адам ағзасында қандай процестер болатыны туралы ізденіп көрдік.
Реакция баяулайды
Адам 40 жастан кейін ақпаратты бірден түсіну мүмкіндігі төмендей бастайды, ал реакция жылдамдығы орта есеппен 25%-ға төмендейді. Мидың белсенділігі мен биологиялық белсенділігі төмендейді, есте сақтау қабілеті нашарлайды. Адамдар ұмытшақ болады: телефон нөмірлерін, достарының атын немесе көлікті қойған жерін есіне түсіре алмай жатады. Кейбір адамдар жас ұлғайған сайын салғырт бола түседі және көбінесе мұндай жағдайларда дәрігерлер склероз диагнозын қояды. Аурудың бастапқы кезеңінің белгілері: тез шаршау және эмоционалды тұрақсыздық, зейіннің нашарлауы. Бүгінгі күні склероз «жасарып», алғашқы белгілері 40 жасқа дейін пайда болады.
Қан тамырлары бұзыла бастайды
Жасы ұлғайған сайын қан айналымы жүйесі әртүрлі себептермен бұзылады: церебральды аневризмалар, атеросклероз, гипертония, ревматизм. Гемопоэтикалық жүйенің және қан тамырларының жұмысындағы бұзылулар қауіпті, себебі олар мидағы инсульт немесе қан кетуді тудыруы мүмкін. Атеросклероздың дамуына отырықшы өмір салты, жаман әдеттер, нашар тамақтану және стресс себеп болады.
Метаболизм баяулайды
Артық салмақ - 40 жастан асқан адамдардың бас ауруына айналған мәселе. Зат алмасу белсенділігі төмендейді, энергия шығыны азаяды. Тәбет реттегіші гипоталамустың сезімталдығы төмендейді, адамдар әдеттегіден де көп тамақ жей бастайды. Осылайша, денедегі майдың үлес салмағы жоғарылай түседі. Артық салмақ қант диабетін, жүрек-тамыр және тірек-қимыл аппаратының, ас қорыту мүшелерінің ауруларын, қатерлі ісік ауруын тудыруы мүмкін. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша, әлемдегі ересек тұрғындардың шамамен 13% семіздікпен ауырады.
Остеопороз қаупі артады
Адамның жасы ұлғайған сайын ағзадағы кальций азая бастайды. Осы себепті сүйектер нәзік және сынғыш болады. Кальций-магний алмасуының өзгерісінен адам әлсіздікке ұшырайды, нашар ұйықтайды және таңертең тұру қиынға соғады. Мұндай жағдайларда остеоденситометриядан өтіп, сүйектің жоғалуы физиологиялық нормадан жылына 2% - дан қаншалықты асып түсетінін анықтау қажет.
Көру қабілеті нашарлайды
Көбінесе 40 жастан асқан адамдар алыстан көруге қиналады: олар жақыннан жақсы көрмейді, оқу кезінде көбірек жарықты қажет етеді, көптеген түстер таныс емес болып көрінеді, сондай-ақ құрғақ көз синдромы пайда болады. Жүре пайда болған алыстан көргіштік көздің линзасының тығыздалып, уақыт өте серпімділігін жоғалтуымен, оны ұстап тұрған бұлшықеттердің әлсіреуімен түсіндіріледі.
Қант диабеті қаупі артады
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметі бойынша, 2000-2019 жылдар аралығында қант диабетінен болатын өлім-жітім дүние жүзінде 70%-ға өсті, оның 80%-ы ер адамдарда. Эндокриндік жүйенің бұл ауруы инсулин гормонының жетіспеушілігімен байланысты және метаболизмнің бұзылуына әкеледі. Инсулинге тәуелді қант диабеті тұқым қуалайтын бейімділікке байланысты пайда болады. Қант диабетінің себептері-семіздік, гипофиз және қалқанша безінің патологиясы. Көбінесе II типті қант диабеті диагнозы 40 жастан асқан адамдарға қойылады.
Денедегі гормондық өзгерістер басталады
40 жастан кейінгі әйелдерде репродуктивті жүйенің жұмысы біртіндеп баяулайды. 40-45 жаста аналық бездердің жұмысы тоқтайды, ал репродуктивті функцияның толық тоқтауы бес жылдан астам уақытты алады. Жасқа байланысты өзгерістер әйел жыныстық гормоны - эстроген деңгейінің төмендеуіне байланысты болады. 40-45 жас аралығындағы ер адамдар тестостеронның 15% жоғалтады, ал ерлер жыныстық гормондарының өндірісі 30-35 жастан бастап жылына орта есеппен 2% -ға төмендейді. Тестостерон өте маңызды, өйткені ол метаболизмді реттейді және бұлшықет массасын сақтауға жауап береді. Сондықтан, жасы ұлғайған сайын, тестостерон деңгейі төмендегенде, ерлер жиі артық салмақ қосады.
Бұлшықет көлемі азайып, бойы шөге бастайды
Көптеген зерттеулер 40 жылдан кейін адам жыл сайын бұлшықет массасының 2% -на дейін жоғалтатынын көрсетті. Бұл осы жаста ағзадағы ақуыз синтезделгеннен гөрі тезірек ыдырайтынына байланысты болатын процес. Сонымен қатар, 30 жастан кейін адамның бойы төмендеп, ал 40 жаста шөге бастайды. Арканзас университетінің медицина ғылымдары бойынша ғалымдары 30 жастан 70 жасқа дейін ерлер 2,5 см-ге, ал әйелдер 5 см-ге қысқаратынын анықтады.